หากพูดถึงผลไม้ที่คนไทยนิยมกินกันในช่วงหน้าร้อน คงจะต้องคิดถึงแตงโมเป็นอย่างแรง เป็นผลไม้ที่มีส่วนประกอบเป็นน้ำจำนวนมาก จะกินเลยก็ชื่นใจ หรือจะกินแบบแช่เย็นมาก็ยิ่งเย็นชื่นใจ สำหรับคนไทยโบราณ คนเฒ่าคนแก่ยังนิยมกินกับข้าว หรือจะทำเป็นเมนูต่าง ๆ ให้น่ากินและมีรสชาติหลากหลายมากขึ้น อย่าง เมนูชาววังโบราณ แตงโมปลาแห้ง พูดแล้วก็นึกอยากจะทำกินบ้างเหมือนกัน แต่ก่อนอื่น Shopee อยากบอกว่า ประโยชน์ของแตงโม ยังมีมากกว่าการกินแล้วอร่อย แต่ยังมีประโยชน์อื่นๆ ในเรื่องสุขภาพอีกมากมายเลย
หัวข้อต่างๆ ของบทความนี้
แตงโม คือ
เป็นพืชล้มลุกวงเดียวกับแคนตาลูปและฟัก จะมีอายุสั้นและผลจะมีลักษณะทรงกลม หรือเป็นทรงกระบอก เปลือกจะมีสีเขียวเข้มบ้างเหลืองบ้าง หรือจะมีลวดลายบ้างตามแต่ละพันธุ์ที่ปลูกและมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันไปในแต่ละภาค ภาคอีสานเรียกบักโม ภาคเหนือเรียกบะเต้า ที่ตรังเรียกแตงจีน ประโยชน์ของแตงโมยังมีในเรื่องของเศรษฐกิจการส่งออกอีกด้วย
ชื่อวิทยาศาสตร์
Citrullus lanatus
ลักษณะของแตงโม
เป็นพืชล้มลุกวงเดียวกับแคนตาลูปและฟัก จะมีอายุสั้นและผลจะมีลักษณะทรงกลม หรือเป็นทรงกระบอก เปลือกจะมีสีเขียวเข้มบ้างเหลืองบ้าง หรือจะมีลวดลายบ้างตามแต่ละพันธุ์ที่ปลูกและมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันไปในแต่ละภาค ภาคอีสานเรียกบักโม ภาคเหนือเรียกบะเต้า ที่ตรังเรียกแตงจีน ประโยชน์ของแตงโมยังมีในเรื่องของเศรษฐกิจการส่งออกอีกด้วย
แตงโมสายพันธุ์ต่าง ๆ
โดยแตงโมที่นิยมปลูกกันโดยทั่วไปจะมี 3 สายพันธุ์ คือ
- แตงโมพันธุ์ธรรมดา จะมีเมล็ดขนาดเล็ก และมีรสหวานมาก จะแบ่งออกได้อีกหลายสายพันธุ์ เช่น แตงโมจินตรา แตงโมกินรี แตงโมน้ำผึ้ง แตงโมไดอานา ฯลฯ
- แตงโมพันธุ์ไม่มีเมล็ด เป็นการผสมพันธุ์ ปลูกเพื่อต้องการจะส่งออก
- แตงโมพันธุ์กินเมล็ด ปลูกเพื่อนำเมล็ดมาคั่ว โดยพันธุ์นี้จะมีเนื้อมาก
ประโยชน์ของแตงโม
ประโยชน์ที่มีต่อร่างกายคนเรา นอกจากจะกินเพื่อคลายร้อน แก้กระหาย ทำให้ชุ่มคอ หายจากความเครียดได้ ยังอุดมไปด้วยสารอาหารต่าง ๆ ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยสร้างภูมิคุ้มกัน การรักษาแผล ป้องกันการติดเชื้อ และความเสี่ยงต่อโรคต่าง ๆ ทั้งลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง โรคหัวใจ และอย่างที่บอกคือช่วยคลายเครียดจากภาวะต่าง ๆ ได้ มาดูประโยชน์แตงโมด้านอื่น ๆ กันเลย
1. ป้องกันการติดเชื้อ
ประโยชน์ของแตงโมอย่างแรกเลยคือ ช่วยป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ ระบบขับปัสสาวะ โดยแตงโมจะมีเบต้าแคโรทีน (Beta Carotene) ที่จะไปช่วยสร้างวิตามินเอ ที่มีผลต่อภูมิคุ้มกันต่าง ๆ ในร่างกาย ซึ่งร่างกายของเราจะแบ่งโมเลกุลเบต้าแคโรทีนแต่ละโมเลกุลออกเป็นวิตามินเอสองโมเลกุล เราใช้วิตามินเอนี้เพื่อผลิตเซลล์เม็ดเลือดแดง ส่งเสริมการเจริญเติบโตของเซลล์ใหม่ และวิตามินเอยังช่วยสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาว ซึ่งเป็นส่วนประกอบของระบบภูมิคุ้มกัน และควบคุมการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาวอีกด้วย
2. รักษาแผลให้หายเร็ว
ในแตงโมจะมีสารซิตรัลลีน (citrulline) ที่ช่วยเรื่องการรักษาแผลให้หายเร็วขึ้น รวมถึงปริมาณวิตามินซีในแตงโมยังช่วยปรับปรุงระบบภูมิคุ้มกันของเรา ช่วยรักษาบาดแผล และจำเป็นต่อการสร้างเนื้อเยื่อเกี่ยวพันใหม่ ซึ่งเอ็นไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างคอลลาเจน ที่เป็นส่วนประกอบหลักของการรักษาบาดแผลจะไม่สามารถทำงานได้หากไม่มีวิตามินซี หากคุณกำลังทุกข์ทรมานจากบาดแผลที่หายช้า ให้เพิ่มการบริโภควิตามินซีจากผลไม้เช่น แตงโม ให้มากขึ้น
3. ช่วยลดความเสี่ยงของโรคมะเร็ง และโรคหัวใจ
แตงโมมีสารชื่อว่า ไลโคปีน (Lycopene) ในการช่วยต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง และโรคหัวใจ
ซึ่งการบริโภคไลโคปีนอาจสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่ลดลงของมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งต่อมลูกหมากและมะเร็งลำไส้ใหญ่ ด้วยเพราะไลโคปีนทำงานโดยการลดระดับเลือดของปัจจัยการเจริญเติบโตคล้ายอินซูลิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ส่งเสริมการแบ่งตัวของเซลล์โดยเฉพาะอย่างยิ่งมะเร็ง ทำให้สรรพคุณ แตงโมที่มีสารประกอบจากพืชอย่างไลโคปีนสามารถต่อสู้กับมะเร็งบางชนิดได้ นอกจากนี้แตงโมยังมีซิทรูลีนซึ่งเป็นกรดอะมิโนที่อาจเพิ่มระดับไนตริกออกไซด์ในร่างกาย ช่วยให้หลอดเลือดขยายตัว ซึ่งช่วยลดความดันโลหิตได้ และมีวิตามินและแร่ธาตุที่เป็นประโยชน์ต่อหัวใจอื่น ๆ ด้วย ได้แก่ แมกนีเซียม โพแทสเซียม วิตามินเอ วิตามินบี 6 และวิตามินซี
4. ประโยชน์ของแตงโม ลดความอ้วน
แตงโมจะมีกรดอะมิโนชื่อว่า อาร์จินิน (Arginine) ซึ่งมีอยู่มากมายในเนื้อแตงโมรวมไปถึงเปลือกเนื้อขาว ๆ ด้วย เป็นสารที่ช่วยในการเผาผลาญแคลอรี่ได้อย่างมีประสิทธภาพ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมันและกลูโคสส่วนที่ร่างกายไม่ต้องการ ไขมันในแตงโมมีเพียง 96 กิโลแคลอรี่เท่านั้น จึงเหมาะจะใช้ในการกินเพื่อลดความอ้วนได้เพราะน้ำในแตงโมจะทำให้รู้สึกอิ่มได้เร็วขึ้น แต่ก็ควรจะกินในปริมาณที่พอดี ไม่เยอะจนเกินไป และก็ควรจะกินอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ด้วยเช่นกัน เพราะไม่ว่าอะไรที่มีประโยชน์แต่หากกินมากจนเกินไปก็ไม่ได้แสดงว่าจะทำให้เกิดประโยชน์สูงสุดได้
5. ประโยชน์ต่อความสวยความงาม
ในแตงโมมีสาร เรียกว่า ไลโคปีน ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ (antioxidant) จะสามารถดูดซับความมันบนใบหน้าได้เป็นอย่างดี รวมถึงวิตามินเอ และวิตามินซี ที่พบในแตงโมมีความสำคัญต่อสุขภาพผิวอย่างมาก วิตามินซี ไม่ว่าจะกินหรือทาเฉพาะที่ ช่วยให้ร่างกายของคุณสร้างคอลลาเจน ซึ่งเป็นโปรตีนที่ช่วยให้ผิวนุ่มและผมแข็งแรง ส่วนวิตามินเอมีความสำคัญต่อสุขภาพผิวเช่นกัน เนื่องจากช่วยสร้างและซ่อมแซมเซลล์ผิว ประโยชน์ของแตงโมจึงช่วยลดเลือนริ้วรอย ผิวกระจ่างใส ดูอ่อนกว่าวัย และยังมีโพแทสเซียมที่ช่วยควบคุมการไหลเวียนของโลหิต ทำให้ผิวมีความชุ่มชื้น ยืดหยุ่น และยังมีสารอาหารอื่น ๆ อีกมากที่จะช่วยบำรุงผิวให้สวยใสได้
6. ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้ร่างกาย
การให้ความชุ่มชื้นเป็นสิ่งสำคัญสำหรับร่างกายของเรา เพื่อควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย และส่งผลให้การทำงานของอวัยวะปกติ รวมถึงการส่งสารอาหารไปยังเซลล์ เป็นบางส่วนของกระบวนการทางร่างกายที่ต้องอาศัยความชุ่มชื้นอย่างเพียงพอ การกินอาหารที่มีน้ำในปริมาณมากอาจช่วยให้ร่างกายได้รับน้ำที่ร่างกายต้องการเพื่อให้ทำงานได้อย่างเหมาะสม ในแตงโมประกอบด้วยน้ำ 92% สรรพคุณ แตงโมข้อนี้จึงเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับการบริโภคทุกวัน นอกจากนี้ เนื่องจากมีปริมาณน้ำสูงและมีแคลอรี่ต่ำ จึงอาจช่วยควบคุมน้ำหนักโดยทำให้คุณรู้สึกอิ่มนานขึ้นได้
7. ปรับปรุงการย่อยอาหาร
แตงโมมีน้ำปริมาณมากและไฟเบอร์เล็กน้อย ซึ่งทั้งสองอย่างนี้จำเป็นต่อการย่อยอาหารที่ดี ไฟเบอร์ช่วยให้ลำไส้ของคุณเป็นปกติ ในขณะที่น้ำขับของเสียผ่านทางเดินอาหารของคุณได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น คนที่ดื่มน้ำน้อยและมีกากใยน้อยมักจะมีอาการท้องผูก ดังนั้น ด้วยสรรพคุณ แตงโมในข้อนี้ จึงช่วยให้ระบบย่อยอาหารของคุณทำงานได้ดีขึ้น โดยช่วยให้ลำไส้เคลื่อนไหวเป็นปกติ และช่วยแก้ปัญหาและอาการท้องผูกอีกด้วย
ประโยชน์ของแตงโมที่มีต่อคนท้อง
แตงโมเป็นผลไม้ผลไม้หน้าร้อนน่าทานที่อุดมไปด้วยน้ำ และประโยชน์ของแตงโมก็มีมากมายเหลือเชื่อ ทั้งดีต่อสุขภาพโดยรวมและมีประโยชน์มากมายในระหว่างตั้งครรภ์อีกด้วย ตั้งแต่ช่วยลดอาการบวมและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนในการตั้งครรภ์ ไปจนถึงการบรรเทาอาการแพ้ท้องและทำให้ผิวดีขึ้น มาดูประโยชน์ของแตงโมที่มีต่อคนท้องกันว่ามีอะไรบ้าง
1. ลดความเสี่ยงของการคลอดก่อนกำหนด
แตงโมอุดมไปด้วยลูทีนและไลโคปีน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ 2 ชนิดที่ช่วยปกป้องร่างกายจากความเสียหายและโรคภัยต่าง ๆ และสารต้านอนุมูลอิสระจำเพาะเหล่านี้ยังช่วยลดความเสี่ยงของการคลอดก่อนกำหนดและภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ของการตั้งครรภ์ได้อีกด้วย
2. ลดความเสี่ยงของภาวะครรภ์เป็นพิษได้
ภาวะครรภ์เป็นพิษเป็นภาวะแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์ที่มีความดันโลหิตสูงและสูญเสียโปรตีนในปัสสาวะ เป็นภาวะที่ร้ายแรงและเป็นสาเหตุสำคัญของการคลอดก่อนกำหนด แตงโมอุดมไปด้วยไลโคปีน และการเสริมไลโคปีนให้ร่างกาย 4 มก. ต่อวัน หรือเทียบเท่า 60% ที่พบในแตงโม 1 ถ้วย อาจช่วยลดความเสี่ยงของภาวะครรภ์เป็นพิษได้มากถึง 50%
3. ลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนในการตั้งครรภ์
การให้น้ำที่ไม่เพียงพอระหว่างตั้งครรภ์อาจเชื่อมโยงกับการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ที่ไม่ดี รวมทั้งมีความเสี่ยงสูงของการคลอดก่อนกำหนด และเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ได้ ประโยชน์ของแตงโมที่มีต่อคนท้องนั้น ด้วยปริมาณน้ำที่มากในแตงโมจึงอาจช่วยให้หญิงตั้งครรภ์ตอบสนองความต้องการของเหลวที่เพิ่มขึ้นได้ดีขึ้น ช่วยลดความเสี่ยงของอาการท้องผูก ริดสีดวงทวาร ภาวะแทรกซ้อนในการตั้งครรภ์ และการพิการแต่กำเนิด
4. ลดอาการบวมที่เท้าและมือ
อาการบวมน้ำหรืออาการบวมเล็กน้อยที่เท้าและมือ เป็นเรื่องปกติมากในระหว่างตั้งครรภ์ แตงโมที่มีปริมาณน้ำสูงช่วยลดการอุดตันในเส้นเลือดและกล้ามเนื้อ จึงช่วยป้องกันอาการบวมน้ำได้ดี
5. บรรเทาอาการแพ้ท้อง
การกินแตงโมตอนเช้าช่วยให้เริ่มต้นวันใหม่อย่างสดชื่นและผ่อนคลาย นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติทางโภชนาการและให้พลังงานที่ช่วยป้องกันการเกิดอาการแพ้ท้องอีกด้วย
6. ลดตะคริวของกล้ามเนื้อ
ในระหว่างตั้งครรภ์ ร่างกายของผู้หญิงต้องผ่านการเปลี่ยนแปลงมากมาย น้ำหนักและฮอร์โมนที่เพิ่มขึ้นทำให้กล้ามเนื้อและกระดูกปวดเมื่อยได้ การบริโภคแตงโมในรูปแบบต่าง ๆ จะช่วยให้ร่างกายรับมือกับการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ได้ดีขึ้น และยังช่วยบรรเทาอาการตะคริวของกล้ามเนื้อด้วย
7. รองรับการสร้างกระดูกของทารกในครรภ์
ประโยชน์ของแตงโมคือมีแคลเซียมและโพแทสเซียมสูงเป็นพิเศษ และเป็นแร่ธาตุที่เชื่อมโยงโดยตรงกับการพัฒนากระดูกที่เหมาะสมของทารกในครรภ์ ดังนั้น อย่าลืมเพิ่มปริมาณแตงโมในแต่ละวันสำหรับสตรีมีครรภ์ด้วยนะ
ประโยชน์ของแตงโมที่มีต่อคนท้องนั้นจะช่วยลดความเสี่ยงต่าง ๆ ในขณะตั้งครรภ์ได้ แต่เพื่อลดความเสี่ยงของอาหารเป็นพิษ สตรีมีครรภ์ควรงดกินแตงโมที่อุณหภูมิห้องนานเกินไป หรือวางทิ้งไว้นานกว่า 2 ชั่วโมง นอกจากนี้ ผู้หญิงที่เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการกินแตงโมในปริมาณมาก
สูตรน้ำแตงโมปั่น
การเตรียมวัตถุดิบ
- เนื้อแตงโม นำเมล็ดออกเรียบร้อยหั่นเป็นชิ้น 160 กรัม
- น้ำเชื่อม 0.5 Oz.(น้ำเชื่อมมิตรผล) หากไม่ต้องการน้ำเชื่อมหรือกำลังลดความอ้วน อาจจะใช้หญ้าหวานแทน หรือเติมน้ำสะอาดแทนเพียงเล็กน้อย เพื่อให้โถปั่นทำงานได้เต็มที่
- น้ำแข็ง เต็มแก้ว 16 Oz.
- เครื่องปั่น
วิธีทำน้ำแตงโมปั่น
1. ใส่เนื้อแตงโมลงไปในโถปั่น
2. ใส่น้ำเชื่อม หรือหญ้าหวานลงไปเล็กน้อย
3. เติมน้ำแข็งตามลงไป
4. จากนั้นเขย่าโถปั่นให้เนื้อแตงโมและน้ำแข็งเข้ากัน แล้วปั่นจนละเอียดเป็นเนื้อเดียวกัน
5. เทใส่แก้ว แล้วตกแต่งตามใจชอบ พร้อมดื่มได้เลยการทำน้ำแตงโมปั่นให้อร่อยนั้น เหตุผลที่ไม่ใส่น้ำสะอาดลงไปปั่นด้วย เพราะแตงโมขึ้นชื่อว่ามีน้ำเป็นส่วนประกอบมากถึง 90 % อยู่แล้ว หากมีการเพิ่มปริมาณน้ำลงไป อาจจะทำให้รสสัมผัสของเนื้อแตงโมเปลี่ยนไป และความอร่อยจะลดลงด้วยนั่นเอง นอกจากนี้ยังสามารถสร้างสรรค์เมนูน้ำแตงโมปั่นได้อีกหลากหลาย ด้วยการเพิ่มส่วนผสมของผลไม้อื่น ๆ ที่ชอบลงไปด้วย เช่น สับปะรด กีวี หรือน้ำมะนาว จะช่วยเพิ่มความอร่อยและความสดชื่นให้กับเมนูน้ำแตงโมปั่นของคุณ ได้รู้วิธีทำน้ำแตงโมปั่นกันไปแล้ว หากใครอยากรู้วิธีปลูกแตงโมกันบ้างนั้น สามารถอ่านเพิ่มเติมได้เลย
ประโยชน์ของเปลือกแตงโม
ในส่วนของเปลือกแตงโม สามารถจะนำไปประกอบอาหารได้ อย่างแกงส้มเปลือกแตงโม ซึ่งก็มีสรรพคุณและประโยชน์เช่นเดียวกับเนื้อแตงโม โดยจะมีรสชาติเปรี้ยว ๆ หวาน ๆ ยิ่งกินกับข้าวร้อน ๆยิ่งอร่อย แต่ปัจจุบันนี้คงจะหากินได้ยากมาก หากไม่ได้ลงมือทำเอง ดังนั้นไปดูกันว่าถ้าเราทานเปลือกแตงโม จะได้ประโยชน์ของเปลือกแตงโมอะไรบ้าง
- เนื้อสีขาวของแตงโมมีสารที่ช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อที่เสียหายจากการออกลังกาย
- มีสารที่ชื่อว่า ไลโคปีน (Lycopene) เช่นเดียวกับมะเขือเทศ ช่วยเข้าไปปกป้อง และ ยับยั้งการเป็นมะเร็งได้ถึง 34%
- ช่วยกระตุ้นอารมณ์ทางเพศได้
อันตรายจากแตงโม
ประโยชน์ของแตงโมมีมากมาย แต่การกินแตงโมมากเกินไปอาจจะไม่ได้ส่งผลให้เกิดประโยชน์เลย อาจจะทำให้เกิดโทษต่อร่างกายด้วยซ้ำ
- ในคนที่เป็นโรคเบาหวานเองไม่ควรจะกินแตงโม เพราะน้ำแตงโมจะอุดมไปด้วยน้ำตาล
- ส่วนผู้ป่วยโรคไตกินได้แต่น้อย เพราะไตจะทำงานได้ไม่เต็ม 100% อาจจะทำให้มีการบวมน้ำ
- คนที่กำลังเป็นหวัด อาจจะทำให้มีระยะเวลาเป็นหวัดที่นานมากขึ้น หรือหายช้า
- คุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูก ซึ่งแตงโมจะมีฤทธิ์เย็น จะมีผลต่อการผลิตน้ำนมได้น้อยลง
แตงโม ประโยชน์ที่มีต่อสุขภาพทั้งทางด้านความสวยความงามการชะลอวัย หรือระบบการทำงานในร่างกายต่าง ๆ และยังเป็นพืชเศรษฐกิจของคนไทย แต่ไม่ว่าจะมีประโยชน์มากเพียงใด ก็ยังมีโทษกับคนบางกลุ่ม ซึ่งควรจะต้องทำความเข้าใจก่อนที่จะนำไปใช้ตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการ หากต้องการลดความอ้วน ก็ต้องรู้ปริมาณที่เหมาะสม และต้องรู้ว่าถ้าหากกินมากเกินไปอาจจะส่งผลเสียต่อร่างกายด้วยซ้ำไป สำหรับใครที่เป็นสายรับประทานเฮลตี้ อยากทราบว่าผักชนิดใดแก้แผลร้อนใน หรือ เครื่องดื่มแก้ร้อนใน และอ่านบทความสุขภาพอื่นๆ ได้ที่ Shopee Blog
อ้างอิง :
- th.wikipedia
- pt.toluna
- Top 9 Health Benefits of Eating Watermelon (healthline.com)
- The Health Benefits of Watermelon (webmd.com)
- Watermelon: Health benefits, nutrition, and risks (medicalnewstoday.com)
- 8 Health Benefits of Watermelon – Grey Bears
- Watermelon During Pregnancy: Benefits and Downsides (healthline.com)