รู้จักสมุนไพรถังเช่า ยาอายุวัฒนะ จักรพรรดิแห่งยาบำรุงมีประโยชน์จริงหรือไม่

หากคุณเป็นคนรักสุขภาพ แสวงหายาบำรุงดี ๆ ให้กับร่างกาย สมุนไพรเห็ด “ถั่งเช่า” จะต้องเป็นชื่อที่คุณรู้จักและคุ้นหูอย่างแน่นอน เพราะถังเช่ากล่าวกันว่าเป็นต้นตำรับยาบำรุงของชาวจีน ที่นิยมนำมาปรุงเพื่อบำรุงร่างกายสำหรับจักรพรรดิในอดีต ส่งต่อความนิยมต้นตำรับยาอายุวัฒนะมาจนถึงปัจจุบัน แต่ด้วยสรรพคุณกล่าวอ้างที่มากมายรวมทั้งการหารับประทานได้ยาก ทำให้ถั่งเช่าเป็นสมุนไพรจีนที่มีราคาแพงมาก ดังนั้นหากใครที่กำลังลังเลว่าควรซื้อถั่งเช่ามารับประทานหรือไม่ ถังเช่าเหมาะกับตนเองหรือไม่ ให้ลองศึกษาบทความนี้ ก่อนตัดสินใจกันค่ะ

 “ถังเช่า” คืออะไร

ถังเช่า หรือ ภาษาจีนแต้จิ๋วเรียกว่า ตงฉงเสียฉ่าว “ 冬虫夏草 ” เป็นพืชสมุนไพรของชาวจีน ที่มีต้นกำเนิดมาแต่โบราณ หากแปลตรงตัว จะแปลว่าสมุนไพรที่มีฤดูหนาวเป็นหนอน ฤดูร้อนกลายเป็นหญ้า ซึ่งคำกล่าวอ้างนี้บ่งบอกคุณลักษณะของถั่งเช่าได้อย่างตรงตัว เพราะสมุนไพรถั่งเช่าหากอธิบายด้วยหลักทางวิทยาศาสตร์ จะพบว่า สมุนไพรชนิดนี้ประกอบไปด้วย 2 ส่วนสำคัญ คือส่วนที่เป็นตัวหนอนผีเสื้อ และมีส่วนที่เป็นตัวเห็ดอยู่บนหัวมีชื่อว่าทางวิทยาศาสตร์ว่า Cordyceps sinensis (Berk.) Saec. โดยวัฏจักรของถังเช่าจะเริ่มต้นในฤดูหนาว เจ้าหนอนชนิดนี้จะจำศีลอยู่ใต้ดินบนภูเขาหิมะในประเทศจีน เมื่อน้ำแข็งละลาย สปอร์ของเห็ดที่อยู่บนหัวจะไหลไปกับน้ำและตกไปบนพื้นดิน ตัวหนอนเหล่านี้ก็จะกินสปอร์เกิดเป็นเส้นใยงอกจากปากของมัน เมื่อเข้าฤดูร้อนเห็ดก็จะบังคับให้ตัวหนอนคลานขึ้นสู่ผืนดินเพื่อรับแสงแดด และเมื่อเห็ดเจริญเติบโต ตัวหนอนก็จะค่อยๆตายไป หลังจากนั้นคนก็จะเก็บเกี่ยวนำเห็ดชนิดนี้มาตากแห้งและนำมาปรุงเป็นยาต้มดื่ม เรียกว่า สมุนไพรจีน “ถั่งเช่า” นั่นเอง

ลักษณะของถังเช่า

ในตอนที่เป็นหนอนนั้น ถั่งเช่าก็มีลักษณะเป็นเหมือนหนอนทั่ว ๆ ไป ซึ่งเราแยกได้ลำบากว่าในหนอนตัวไหนมีสปอร์ของเห็ดถั่งเช่าอยู่ จนกระทั่งเมื่อเข้าสู่ฤดูร้อนที่เห็ดเริ่มงอกพ้นจากพื้นดิน เราจะสังเกตเห็นความแตกต่างขึ้น โดยเห็ดถังเช่าแตกต่างจากเห็ดทั่วไป เนื่องจากมีลักษณะเป็นเถาไม้แห้ง ๆ สีน้ำตาลอ่อนเท่านั้น เมื่อขุดขึ้นมาตากแห้งจะพบคล้าย ๆ ซากหนอนตายและมีเห็ดงอกที่ส่วนหัว มีสีน้ำตาลอ่อนไปจนเข้ม มีความยาวประมาณ 3-4 เซนติเมตร นิยมพบมากในเขตเทือกเขาสูงของประเทศจีน ทิเบต เนปาล และภูฎาน 

การเก็บรักษาถังเช่า

สรรพคุณและประโยชน์ของถังเช่า

ถังเช่า เป็นสมุนไพรจีนโบราณ ต้นตำรับยาอายุวัฒนะได้รับการกล่าวขานว่ามีประโยชน์มากมายเพราะประกอบไปด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายทั้ง  เส้นใยไฟเบอร์ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต สารประกอบนิวคลีโอไซด์ กรดอะมิโน วิตามิน (Vit E, K, B1, B2 และ B12) และแร่ธาตุต่าง ๆ (โพแทสเซียม โซเดียม แคลเซียม แมกนีเซียม เหล็ก สังกะสี และซิลิเนียม) เป็นต้น ซึ่งมีการวิจัยในรูปแบบกรณีศึกษาว่าสรรพคุณของถังเช่า  มีความน่าสนใจ ดังต่อไปนี้

1. สรรพคุณถังเช่าช่วยกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศ

สำหรับถังเช่าสรรพคุณผู้ชายในด้านกระตุ้นสมรรถภาพทางเพศนั้น ได้รับการวิจัยในรูปแบบกรณีศึกษาว่า ผู้ชายที่รับประทานถังเช่าเป็นประจำจะช่วยเพิ่มปริมาณอสุจิในร่างกาย นอกจากนี้ถังเช่ายังมีสรรพคุณต่อผู้หญิงเช่นกัน เพราะไม่ว่าจะหญิงหรือชาย การรับประทานถังเช่าจะช่วยเพิ่มความต้องการทางเพศให้สูงขึ้น ด้วยการปรับฮอร์โมนเพศในร่างกาย และการทำงานของต่อมหมวกไต ถังเช่าจึงเป็นสมุนไพรจีนแต่โบราณที่นิยมดื่มรับประทานสำหรับราชวงศ์และขุนนางชั้นสูงเพื่อหวังประโยชน์ในการบำรุงร่างกายและเพิ่มสมรรถภาพทางเพศ เช่นเดียวกับสมุนไพรปลาไหลเผือกนั่นเอง

2. สรรพคุณถังเช่าช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด

ถังเช่าประโยชน์ที่เด่นชัดอีกข้อหนึ่ง คือ เป็นสมุนไพรบำรุงเลือด และโลหิต นอกจากนี้ยังช่วยควบคุมระดับไขมันในเลือด ลดคอเลสเตอรอลในร่างกาย ทำให้ระบบเลือดไหลเวียนได้ดียิ่งขึ้น ช่วยลดโอกาสการเกิดโรคร้าย เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ/แตก ได้อย่างมีนัยสำคัญ 

3. ประโยชน์ถังเช่าช่วยกระตุ้นการทำงานภูมิคุ้มกันร่างกาย

แม้จะยังไม่มีงานวิจัยออกมาสนันสนุนชัดเจนว่าสมุนไพรถังเช่าสามารถป้องกันหรือรักษาโรคร้ายแรงเช่น โรคหัวใจหรือโรคมะเร็งได้ แต่ถังเช่าก็ได้รับการยืนยันจากกรณีศึกษางานวิจัยว่ามีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงานระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย กระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว เพื่อให้ทำหน้าที่กำจัดไวรัสหรือสิ่งแปลกปลอมได้อย่างเต็มที่ จึงเปรียบเสมือนตัวช่วยทางอ้อม ที่ทำให้ร่างกายต่อสู้กับโรคภัยหรือสิ่งแปลกปลอมอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

โทษและข้อห้ามในการรับประทานถังเช่า 

ถั่งเช่า แม้ว่าจะเป็นพืชสมุนไพรที่ได้รับการกล่าวอ้างว่ามีประโยชน์มากมาย แต่การรับประทานถั่งเช่ามากเกินความจำเป็นก็มีโทษเช่นกัน เพราะถั่งเช่าเป็นสมุนไพรที่ลดน้ำตาลในเลือด หากรับประทานมากเกินไปอาจทำให้เกิดภาวะวิงเวียนศรีษะเนื่องจากระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ ไม่เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน และไม่เหมาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่มีอาการแพ้เห็ด เพราะมีส่วนประกอบสำคัญเป็นสปอร์ที่เกิดจากเห็ด อาจก่อให้เกิดการแพ้รุนแรงแก่คนที่แพ้เห็ดนั่นเอง

ผลิตภัณฑ์จากถังเช่า ที่น่าสนใจ

ในอดีตด้วยข้อจำกัดด้านการเดินทางและพื้นที่เจริญเติบโตของถังเช่าที่จำกัดอยู่ในเทือกเขาที่หนาวเย็นเท่านั้น ทำให้ถั่งเช่าเป็นสมุนไพรที่ราคาสูงและเข้าถึงได้ยาก แต่ปัจจุบันมีการเพาะปลูกถังเช่าเป็นอุตสาหกรรมสมุนไพร จึงมีผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายมากยิ่งขึ้นและมีราคาให้เลือกตามความเหมาะสม โดยผลิตภัณฑ์ที่นิยมมากที่สุดคือการนำถังเช่ามาบดเป็นผงบรรจุแคปซูลวางจำหน่าย สะดวกต่อการพกพาและง่ายในการรับประทาน นอกจากนี้ยังมีผลิตภัณฑ์ชา กาแฟที่ผสมสมุนไพรถังเช่า เรียกว่าถั่งเช่าสีทองสรรพคุณพร้อมดื่ม เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการรับประทานที่ราคาย่อมเยาและหาซื้อได้ง่ายยิ่งขึ้น

อย่างไรก็ตาม หากเลือกรับประทานถังเช่าเพื่อบำรุงสุขภาพ ควรเลือกรับประทานแต่พอเหมาะเท่านั้น เพราะถังเช่ามีสรรพคุณและผลข้างเคียงจัดว่าเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์แรง หากเลือกรับประทานเพื่อบรรเทาอาการของโรคควรอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์ เพื่อป้องกันผลเสียหรืออาการข้างเคียงที่จะเกิดขึ้น

แหล่งข้อมูล : gj.mahidol.ac.th, th.wikipedia.org