ลูกท้องผูก หรือ เด็กถ่ายไม่ออก น่าจะเป็นเรื่องที่คุณพ่อคุณจะต้องเจอกันแทบจะทุกคน โดยสาเหตุส่วนใหญ่ก็น่าจะเกิดมาจากการดูแลเอาใจใส่ลูกน้อยอาจจะไม่เต็มที่มากนัก หรือเป็นการตามใจเด็ก ๆ ในเรื่องของอาหาร ขนม หรือนม ที่ทำให้เด็กถ่ายยาก ซึ่งจริง ๆ แล้วสามารถที่จะปรับพฤติกรรมในเรื่องของการทานอาหารได้ แต่ก็ยังมีอีกหลายปัจจัยที่อาจจะควบคุมได้ยากซึ่งก็อาจจะเกิดจากความผิดปกติภายในร่างกายเอง หรือเกิดจากการชอบอั้นอุจจาระจนกลายเป็นอาการท้องผูกเรื้อรังได้ เพราะว่าห่วงเล่นนั่นเอง
หัวข้อต่างๆ ของบทความนี้
ลูกท้องผูก จะมีอาการอย่างไรบ้าง
- การถ่ายอุจจาระที่มีลักษณะแข็ง แห้งหรือเหนียว และมีการถ่ายลำบากร่วมอยู่ด้วย
- ถ่ายอุจจาระที่แข็งและใหญ่มาก อาจถ่ายเป็นเม็ดเล็ก ๆ เหมือนลูกกระสุน หรือเป็นแท่งแข็ง
- ก่อนปวดอุจจาระทารกอาจมีอาการเบ่งแรงกว่าปกติ ทำให้บางครั้งมีเลือดติดมากับอุจจาระ
- ขณะถ่ายอุจจาระที่แข็งมากจะบาดเยื่อรูทวารหนักและทำให้เด็ก ๆ รู้สึกเจ็บและจะพยายามอั้นไว้
- เมื่อมีอาการเด็กท้องผูกความรุนแรงมากขึ้น การถ่ายอุจจาระอาจจะมีเลือดปนได้
- การถ่ายอุจจาระน้อยกว่า 2 ครั้งต่อสัปดาห์ และเป็นติดต่อกันมากกว่า 2 สัปดาห์
- อุจจาระที่ยังค้างอยู่ทำให้มีแบคทีเรียตกค้างลำไส้ย่อยทำให้ถ่ายออกมาทีละน้อยได้โดยไม่รู้ตัว
สาเหตุของอาการเด็กท้องผูกเกิดจากอะไร
- อาจจะเกิดจากความผิดปกติบริเวณทวารหนัก เช่นการจะเป็นแผล
- อาจจะเกิดจากความผิดปกติของประสาทที่ควบคุมการขับถ่ายอุจจาระ
- เด็กที่ดื่มน้ำน้อย สูญเสียน้ำมากหรือขณะมีไข้อาจจะทำให้อุจจาระแข็งและท้องผูกได้
- ประสาทไขสันหลังส่วนปลาย ซึ่งควบคุมการถ่ายอุจจาระมีความผิดปกติ
- ได้รับยาบางชนิดยาที่มีฤทธิ์ยับยั้งระบบประสาทที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของลำไส้
- ท้องผูกบ่อยแต่หาสาเหตุไม่ได้อาจจะมีประวัติท้องผูกของคนในครอบครัวร่วมด้วย
- อาจเกิดฝึกให้เด็กนั่งกระโถนเร็วเกินไป โดยเด็กยังไม่พร้อม เด็กอาจกลัวการนั่งกระโถน
อาการลูกท้องผูกอยู่ 2 ระยะในช่วงขวบปีแรก
- ระยะที่ 1 ทารกที่กินนมแม่จะมีปัญหาท้องผูกน้อยกว่า และหากมีการเปลี่ยนนม ทั้งการเปลี่ยนจากนมแม่เป็นนมผสม หรือเปลี่ยนสูตรนมจะมีโอกาสที่เด็กอาจจะถ่ายไม่ออกได้
- ระยะที่ 2 เมื่อมีการเริ่มให้อาหารเสริม ซึ่งมักพบในกรณีให้อาหารเสริมเร็วเกินไป หรือให้อาหารเสริมที่มีเส้นใยน้อยกว่าปกติ เช่น ผักหรือผลไม้บางชนิด
การรักษาอาการลูกท้องผูก มีวิธีอย่างไรบ้าง
- จากปกติหากเด็กดื่มนมแม่อยู่แล้วตั้งแต่ยังเป็นทารก ส่วนมากจะไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องเด็กถ่ายไม่ออก นอกจากว่าคุณแม่จะดื่มนมวัวอยู่เป็นประจำ หรือมีการทานอาหารประเภทโปรตีนเยอะมาก
- ตามที่ทุกคนเข้าใจคือให้เด็กดื่มนมผสมหรือดื่มน้ำให้มากขึ้น รวมไปถึงการดื่มน้ำผลไม้ก็จะช่วยให้ขับถ่ายได้ง่ายขึ้น เช่น น้ำลูกพรุน น้ำส้ม เพิ่ม ผัก ผลไม้ และธัญพืช เสริมอีกทางหนึ่ง หรือทานเมนูอาหารสำหรับเด็กที่ย่อยง่าย
- ให้คุณแม่บริหารกล้ามเนื้อหน้าท้องให้ลูกน้อย เช่น การนวดท้อง และยกขาเด็กขึ้นลงจะช่วยทำให้ระบบการขับถ่ายดีขึ้น
- หากคุณแม่ทำการแก้ไขทุกทางแล้วแต่ลูกก็ยังมีอาการท้องผูกอยู่เรื่อย ๆ ก็ให้ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง
- ต้องฝึกให้ทานผัก สามารถทำตามคำแนะนำ ดังนี้
- ต้มผักให้เปื่อยและบดผสมกับเนื้อปลาหรือไข่ต้มเพื่อที่จะกินได้ง่ายขึ้น
- ใช้ผักที่เหมาะสมกับวัยของลูก เช่น ฟักทอง ตำลึง แครอท ต้มเปื่อย
- อาหารควรจะสีสันสดใส จะทำให้ลูกไม่เบื่อและอาจจะผสมกับปลา ไข่หรือกุ้งบดบ้างสลับกัน
- ให้มีการสลับเปลี่ยนเมนูผักในแต่ละวัน และควรเลือกผักที่ทานง่าย ๆ ก่อน
- จัดตกแต่งอาหารให้เป็นการ์ตูนที่ลูกชอบ จะทำให้ลูกรู้สึกสนุกและชอบกินผักมากขึ้น
- คุณพ่อคุณควรกินผักเป็นตัวอย่างและสามารถชวนลูกทำอาหารที่มีส่วนผสมของผัก
- บอกประโยชน์ของผักต่าง ๆ ให้ลูกฟังเพื่อที่จะทำให้ลูกชินกับการกินผักมากขึ้น
- ให้มีการฝึกลูกให้กินผักจากปริมาณน้อย ๆ ไปหามาก ค่อย ๆ ปรับเพิ่มปริมาณ
ส่งผลเสียของอาการนี้มีอะไรบ้าง
- จะส่งผลต่อเด็กโดยตรงทางร่างกายเมื่อเด็กท้องผูกมักจะรับประทานอาหารได้น้อย อาจส่งผลให้เด็กมีน้ำหนักตัวน้อยลงจนขาดสารอาหารได้
- เมื่อลูกท้องผูกอาจมีอุจจาระเล็ดทำให้เลอะติดกางเกงและมีกลิ่นซึ่งมีผลกับทางด้านอารมณ์ อาจทำให้เด็กรู้สึกอายเพื่อนและมีปมด้อย
- กรณีของเด็กบางคนมีอาการปวดท้องแต่ไม่สามารถบอกอาการได้ อีกทั้งคุณพ่อคุณแม่ก็ไม่เข้าใจ ก็เป็นสาเหตุทำให้เด็กเกิดปัญหาก้าวร้าวและหงุดหงิดง่าย
มีวิธีเปลี่ยนนมอย่างไร ไม่ให้เด็กท้องผูก
สำหรับเรื่องการเปลี่ยนนมเมื่อถึงวัยที่เหมาะสมก็มักจะเป็นเรื่องที่คุณแม่และคุณพ่อให้ความใส่ใจ เพื่อลูกจะได้รับแร่ธาตุ โปรตีนและแคลเซียมอย่างเหมาะสม แต่ก็มักจะมีปัญหาในเรื่องของลูกท้องผูกตามมา ซึ่งในความเป็นจริงแล้วหากลูกยังดื่มนมแม่อยู่ก็สามารถจะให้ดื่มต่อไปเรื่อย ๆ ได้หรือยังดื่มนมผสมสูตรเดิมอยู่โดยที่ไม่ได้มีปัญหาอะไรก็สามารถจะให้ดื่มต่อไปได้ แต่หากต้องการจะเปลี่ยนสูตรนม ก็จะมีวิธีแก้ไขและเพื่อป้องกันไม่ให้เด็กถ่ายยากก็คือ ให้ค่อย ๆ ผสมนมสูตรใหม่กับสูตรเดิมให้ลูกไปเรื่อย ๆ และค่อย ๆ ลดปริมาณนมสูตรเดิมลง เพื่อที่จะให้ลูกได้ค่อย ๆ ชินกับนมสูตรใหม่ จะเป็นการแก้ไขและให้มีการปรับตัวในเรื่องของเด็กถ่ายไม่ออกได้
สำหรับเรื่องลูกท้องผูก หรือเด็กถ่ายยากจะมีข้อเสียหลาย ๆ อย่างที่ส่งผลต่อพัฒนาการของลูก ไม่ว่าจะเป็นทางด้านสุขภาพร่างกาย หรือทางด้านจิตใจ ซึ่งจะส่งผลไปจนเข้าเรียนก่อนเตรียมอนุบาล เช่นอาการปวดท้อง ท้องผูก ไม่กล้าเข้าห้องน้ำ หรือไม่กล้าบอกผู้ใหญ่ หรือหากอยู่นอกบ้านจะอั้นอุจจาระไว้รอกลับมาบ้าน ซึ่งพอถึงเวลานั้นก็หายปวดและลืม ดังนั้นการฝึกให้เด็กขับถ่ายตามช่วงอายุอย่างเหมาะสมจะเป็นการป้องกันอาการเด็กถ่ายยากได้เป็นอย่างดี
ข้อมูลอ้างอิง : Bumrungrad
