มงคลชีวิต 38 ประการ หลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับการใช้ชีวิตอย่างไรให้สงบสุขที่มีความคล้ายกับหนังสือเล่มฮิตอย่าง อิคิไก ซึ่งพูดถึงปรัชญาการดำเนินชีวิตของคนญี่ปุ่น โดยมงคล 38 ได้ถ่ายทอดออกมาผ่านคำสอนที่เข้าใจได้ง่าย พร้อมบอกความหมายของแต่ละประการเพื่อเป็นแนวทางให้เราได้ใช้ในการดำเนินชีวิตที่บางช่วงจังหวะอาจจะสะดุด หรือมองไม่เห็นปลายทางให้หันมาทำความเข้าใจเพื่อพบแสงสว่าง รู้ความหมายของการมีชีวิตอยู่และเสริมสิริมงคลให้กับตนเองที่อยากให้ลองเปิดใจศึกษาสักครั้ง
หัวข้อต่างๆ ของบทความนี้
มงคลชีวิต 38 ประการ คืออะไร
มงคล คือ สิ่งที่ให้มีโชคดี แต่ตามหลักพุทธศาสนาหมายถึงการนำมาซึ่งความสุขความเจริญ ความก้าวหน้าในการดำเนินชีวิตซึ่งพระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงไว้ให้พุทธศาสนิกชนได้พึงปฏิบัติโดยนำมาจากบทมงคลสูตรที่พระพุทธเจ้าตรัสตอบปัญหาเทวดาที่ถามว่า คุณธรรมอันใดที่ทำให้ชีวิตประสบความเจริญหรือมี “มงคลชีวิต” นั่นเอง ซึ่งมงคลสูตรนั้นมีทั้งหมด 10 หมวด แบ่งออกรายการได้ 38 ประการจึงได้ชื่อว่า “มงคล 38 ประการ” ที่พุทธศาสนิกชนสามารถนำไปยึดถือปฏิบัติในการดำเนินชีวิตประจำวันได้
มงคลชีวิต 38 ทำไมถึงเหมาะการปรับใช้ในชีวิต
การนํามงคล 38 ไปใช้ในชีวิตประจําวันได้อย่างเหมาะสมไม่เพียงฝึกให้เราเป็นคนดี แต่ยังช่วยสร้างความพร้อมให้กับตนเองซึ่งมงคลแต่ละประการจะช่วยฝึกให้เราพึงกระทำที่เป็นประโยชน์ทั้งต่อครอบครัวและสังคมด้วยการกำจัดกิเลสให้สิ้นไปทำให้ผู้ปฏิบัตินั้นมีจิตใจสะอาด บริสุทธิ์ หมดกิเลสและยังเป็นการสร้างบารมีให้ถึงที่สุดแห่งธรรม
มงคลชีวิต 38 แต่ละข้อคืออะไร พร้อมความหมาย
มงคลข้อที่ 1 การไม่คบคนพาล
“อเสวนา จ พาลานํ อ่านว่า อะเสวะนา จะ พาลานัง”
การไม่คบคนพาล (คนที่คิดชั่ว พูดชั่ว ทำชั่ว) เพราะหากเราคบพาลก็จะพาให้ชีวิตมีแต่สิ่งที่ไม่ดี
มงคลข้อที่ 2 การคบบัณฑิต
“ปณฑิตานญฺจ เสวนา อ่านว่า ปัณฑิตานัญจะ เสวะนา”
การเลือกคบเฉพาะบัณฑิต (คนที่คิดดี พูดดี ทำดี) เมื่อเราคบบัณฑิตก็จะนำพาแต่เรื่องที่ดี ๆ สู่ชีวิต
มงคลข้อที่ 3 บูชาบุคคลที่ควรบูชา
“ปูชา จ ปูชนียานํ อ่านว่า ปูชา จะ ปูชะนียานัง”
การบูชาบุคคลที่ควรบูชาซึ่งเป็นบุคคลที่เราให้การนับถือ ยกย่อง มีความเลื่อมใส เช่น พระพุทธเจ้า บิดา มารดา ครูอาจารย์ สถานที่ที่ควรบูชา เป็นต้น
มงคลข้อที่ 4 อยู่ในถิ่นอันสมควร
“ปฏิรูปเทสวาโส จ อ่านว่า ปะฏิรูปะเทสะวาโส จะ”
การอยู่ในสถานที่ หรือประเทศที่ดี ซึ่งหากมีสภาพแวดล้อมและความพร้อมที่ดีก็จะนำพาให้พบเจอแต่คนที่ดี
มงคลข้อที่ 5 ทำบุญมาไว้ก่อน
“ปุพฺเพ จ กตปุญฺญตา อ่านว่า ปุพเพ จะ กะตะปุญญะตา“
การทำบุญที่ไม่ว่าจะชาตินี้ หรือชาติไหน บุญก็จะติดตัวเราไปเสมอ หากในอดีตเคยทำบุญก็ย่อมส่งผลปัจจุบัน ดังนั้น ปัจจุบันก็ควรจะเริ่มทำบุญตั้งแต่วันนี้! เพื่อที่จะให้ส่งผลไปยังอนาคต
มงคลข้อที่ 6 ตั้งตนชอบ
“อตฺตสมฺมาปณิธิ จ อ่านว่า อัตตะสัมมาปะณิธิ จะ”
การรู้จักที่จะวางแผนและตั้งเป้าหมายในการใช้ชีวิตทั้งทางโลกและทางธรรมได้อย่างถูกต้อง โดยไม่ตั้งอยู่ในความประมาทและมีแผนสำรองคอยแก้ไขเพื่อให้ไปถึงเป้าหมายอยู่เสมอ
มงคลข้อที่ 7 เป็นพหูสูต
“พาหุสจฺจญฺจ อ่านว่า พาหุสัจจัญจะ”
ผู้ที่มีความรอบรู้ หมั่นศึกษาหาความรู้ เล่าเรียนในสิ่งที่ควรรู้ซึ่งจะต้องเป็นผู้ที่ได้ยินได้ฟังได้อ่านมาเยอะก็จะนำมาซึ่งความเจริญด้วย ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข ความเจริญก้าวหน้ามาสู่ตัวเอง รวมถึงสิ่งที่ปรารถนา
Credit: pixabay
มงคลข้อที่ 8 มีศิลปะ
“สิปฺปญฺจ อ่านว่า สิปปัญจะ”
ผู้ที่ฉลาดเรียนรู้ แสดงออกได้เห็นถึงความงดงาม รู้ว่าอะไรเป็นอะไร จะต้องทำแบบไหนแล้วนำความรู้ทางด้านศิลปะมาใช้ให้เกิดประโยชน์
มงคลข้อที่ 9 มีวินัยที่ดี
“วินโย จ สุสิกฺขิโต อ่านว่า วินะโย จะ สุสิกขิโต”
การอยู่ร่วมกันสังคมกับคนหมู่มาก ระเบียบ กฎเกณฑ์ ข้อบังคับเป็นสิ่งสำคัญเพราะหากขาดระเบียบทำอะไรตามอำเภอใจก็ย่อมส่งผลให้เกิดการกระทบกระทั่งกันเกิดขึ้น
มงคลข้อที่ 10 มีวาจาสุภาษิต
“สุภาสิตา จ ยา วาจา อ่านว่า สุภาสิตา จะ ยา วาจา”
การพูดโดยคิดก่อนพูดจะต้องเป็นคำพูดที่ดี พูดอย่างสุภาพ พูดแต่สิ่งที่มีประโยชน์ พูดให้ถูกกาลเทศะ และพูดด้วยจิตที่มีเมตตาเพราะวาจาสุภาษิตที่ดีถือว่าเป็นมงคลให้แก่ชีวิต
มงคลข้อที่ 11 การดูแลบำรุงบิดามารดา
“มาตาปิตุอุปฏฺฐานํ อ่านว่า มาตาปิตุอุปัฏฐานัง”
พ่อแม่เปรียบเสมือนทั้งครู เทวดา พรหมและพระอรหันต์ของลูกที่คอยดูแลสั่งสอนตั้งแต่เล็กยันโต การเลี้ยงดูบิดา มารดา กล่าวยกย่องสรรเสริญผู้มีพระคุณจะช่วยนำพาชีวิตที่ทำให้เจริญก้าวหน้า
มงคลข้อที่ 12 ดูแลสงเคราะห์บุตร
“ปุตฺตสงฺคโห อ่านว่า ปุตตะสังคะโห”
การดูลูกให้เป็นคนดี ไม่เป็นภาระของสังคม นั้นก็เป็นหนึ่งในหน้าที่ของผู้เป็นพ่อแม่ ฉะนั้นเขาว่ากันว่าเลี้ยงลูกมายังไงลูกก็จะโตมาอย่างนั้น หากเลี้ยงดูมาด้วยความรัก ดูแลอย่างดี ผลบุญนั้นก็จะได้รับแก่ผู้เป็นพ่อแม่
มงคลข้อที่ 13 ดูแลสงเคราะห์ภรรยา (สามี)
“ทารสงฺคโห อ่านว่า ทาระสังคะโห”
เมื่อชายหญิงได้อยู่ร่วมกันเป็นสามีภรรยาแล้ว สามีมีหน้าที่เลี้ยงดูภรรยาและตัวภรรยาเองก็ต้องทำตัวให้น่าเลี้ยงดูด้วยเช่นกัน เช่น การให้เกียรติซึ่งกันและกัน ยกย่อง ไม่ดูหมิ่น ไม่นอกใจ เป็นต้น
มงคลข้อที่ 14 ทำงานไม่ให้คั่งค้าง
“อนากุลา จ กมฺมนฺตา อ่านว่า อะนากุลา จะ กัมมันตา”
“ค่าของคนอยู่ที่ผลของงาน” ถ้าหากเรามีความรับผิดชอบในการทำงาน งานออกมาดี เป็นไปตามเป้าหมาย ก็จะถือว่าเป็นมงคลกับตัวเราเอง
มงคลข้อที่ 15 การให้ทาน
“ทานญฺจ อ่านว่า ทานัญจะ”
การให้ทาน ถือว่าเป็นมงคลชีวิตอย่างหนึ่ง นอกจากจะทำบุญแล้วก็ยังจะต้องทำทานด้วยการฝึกจิตให้เป็นผู้มีความเสียสละ ลดความเห็นแก่ตัวและไม่ทุจริตในสิ่งของที่ไม่ชอบธรรม
มงคลข้อที่ 16 ปฏิบัติธรรม
“ธมฺมจริยา จ อ่านว่า ธัมมะจะริยา จะ”
การประพฤติปฏิบัติตนเองให้อยู่ศีลธรรม อยู่ในความถูกต้อง ทำความดี มีความเที่ยงธรรม โดยที่ไม่ลำเอียงเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
มงคลข้อที่ 17 การสงเคราะห์ญาติ
“ญาตกานญฺจ สงฺคโห อ่านว่า ญาตะกา นัญจะ สังคะโห”
นอกจากการดูแลพ่อแม่ สามี ภรรยาและลูกแล้ว ยังต้องมีจิตใจเอื้อเฟื้อดูแลญาติพี่น้องที่เราให้ความเคารพนับถือซึ่งนับว่าเป็นความดีและเป็นมงคลแก่ชีวิต
มงคลข้อที่ 18 ทำงานที่ไม่มีโทษ
“อนวชฺชานิ กมฺมานิ อ่านว่า อะนะวัชชานิ กัมมานิ”
งานที่ทำนั้นจะต้องไม่เป็นงานที่ผิดกฎหมาย ไม่ผิดประเพณี ไม่ผิดศีลธรรมและต้องไม่ไปเบียดเบียนใคร แต่จะต้องเป็นงานที่เป็นประโยชน์ให้กับตัวเองและผู้อื่น
มงคลข้อที่ 19 ละเว้นการทำบาป
“อารตี วิรตี ปาปา อ่านว่า อาระตี วิระตี ปาปา”
การงดเว้นในการทำบาปทั้งปวง ได้แก่ อกุศลกรรมบถ 10 ได้แก่ การฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม พูดโกหก พูดส่อเสียด พูดคำหยาบคาย พูดเพ้อเจ้อ โลภมากอยากได้ที่ไม่ใช่ของตน คิดแค้นพยาบาท และเห็นผิดเป็นชอบซึ่งสิ่งไหนที่เห็นว่าไม่ดีก็อย่าได้ทำ
มงคลข้อที่ 20 สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
“มชฺชปานา จ สญฺญโม อ่านว่า มัชชะปานา จะ สัญญะโม”
การละเว้น หรือระมัดระวังในการดื่มของมึนเมา เช่น การดื่มเหล้า เบียร์ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะมักจะให้โทษมากกว่าคุณ หากมึนเมาจนขาดสติอาจจะก่อให้เกิดผลเสียตามมาได้ เช่น การสูญเสียชีวิต เสียทรัพย์ เป็นต้น
มงคลข้อที่ 21 การไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย
“อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ อ่านว่า อัปปะมาโท จะ ธัมเมสุ”
การตั้งอยู่ในความไม่ประมาท จะทำอะไรก็จะต้องมีสติ ไม่ว่าจะเป็นการคิด พูด หรือทำอะไรก็แล้วแต่ เพราะหากไม่สติแล้วอาจจะนำไปสู่ผลเสียในภายหลังได้
มงคลข้อที่ 22 มีความเคารพ
“คารโว จ อ่านว่า คาระโว จะ”
จะต้องมีความเคารพนับถือและตระหนักซาบซึ่งรู้ซึ้งถึงบุคคลที่ควรแก่การเคารพทั้งต่อหน้าและลับหลัง ผู้คนจะสรรเสริญ
มงคลข้อที่ 23 มีความถ่อมตน
“นิวาโต จ อ่านว่า นิวาโต จะ”
การอ่อนน้อมถ่อมตัว ไร้ซึ่งฐิทิ ไม่มีความเย่อหยิ่งจองหอง ไม่พูดข่มคนอื่น หรือไม่โอ้อวด ไม่อวดดี โดยพึงแสดงถึงความมีมารยาทและสงบเสงี่ยม
มงคลข้อที่ 24 มีความสันโดษ
“สนฺตุฏฺฐี จ อ่านว่า สันตุฏฺะฐี จะ”
การที่รู้จักตัวตนของตนเอง พอใจในสิ่งที่ตัวเองมี ไม่มีการเบียดเบียน แก่งแย่งชิงดี อิจฉาริษยา ให้ร้ายป้ายสี ฉ้อโกงกัน เป็นต้น
มงคลข้อที่ 25 มีความกตัญญู
“กตญฺญุตา อ่านว่า กะตัญญุตา”
การกตัญญู รู้จักบุญคุณคนที่เคยช่วยเหลือ หรือผู้ที่เมตตาในยามเดือดร้อนถือว่าเป็นมงคลให้แก่ชีวิตเป็นอย่างมาก
มงคลข้อที่ 26 ฟังธรรมตามกาลเวลาอันสมควร
“กาเลน ธมฺมสฺสวนํ อ่านว่า กาเลนะ ธัมมัสสะวะนัง”
หากมีเวลา หรือโอกาสก็ควรเข้าวัด ฟังธรรมบ้าง ไม่ว่าจะเป็นวันสำคัญทางศาสนา หรือวันอื่น ๆ เพื่อคิดทบทวนถึงประโยชน์แห่งหลักธรรม แล้วนำมาปรับใช้ในชีวิตประจำวัน
Credit: freepik
มงคลข้อที่ 27 มีความอดทน
“ขุนฺตี จ อ่านว่า ขันตี จะ”
การมีความอดทนต่อความยากลำบาก อดทนต่อกิเลสและความโลภจะช่วยให้เราต้องไม่ทำสิ่งที่ไม่ดี การอดทนได้ก็จะเป็นมงคลแก่ชีวิต
มงคลข้อที่ 28 เป็นผู้ว่าง่าย
“โสวจสฺสตา อ่านว่า โสวะจัสสะตา”
การเป็นคนที่ว่านอนสอนง่าย รับฟังคำตักเตือนด้วยดี ไม่ทำตัวกลบเกลื่อนความผิดของตนและพร้อมปรับปรุงตัว
มงคลข้อที่ 29 ได้เห็นสมณะ
“สมณานญฺจ ทสฺสนํ อ่านว่า สะมะณานัญจะ ทัสสะนัง”
ผู้ที่อยู่ในสมณเพศ ต้องเป็นผู้ที่สงบกาย สงบวาจา สงบใจซึ่งจะช่วยให้ท่านปราศจากกิเลศทั้งปวง
มงคลข้อที่ 30 สนทนาธรรมตามกาล
“กาเลน ธมฺมสากจฺฉา อ่านว่า กาเลนะ ธัมมะสากัจฉา”
การแลกเปลี่ยนสาระความรู้กับผู้อื่น เรียนรู้สิ่งที่ไม่เคยรู้มาก่อน มีความรู้จริงในสิ่งที่พูดและพูดด้วยวาจาที่ไม่โอ้อวด
มงคลข้อที่ 31 การบำเพ็ญตบะ
“ตโป จ อ่านว่า ตะโป จะ”
การฝึกปฏิบัติตนเพื่อละกิเลส ความรุ่มร้อนต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายในจิตใจให้จางหายไป พร้อมทั้งสำรวมกายใจและไม่ยึดติดในสัมผัสภายในนอกเกินไป
มงคลข้อที่ 32 ประพฤติพรหมจรรย์
“พฺรหฺมจริยญฺจ อ่านว่า พรัหมะจะริยัญจะ”
การประพฤติตนตามคุณธรรมต่าง ๆ ทั้งหมดในพระพุทธศาสนาให้เคร่งครัด โดยผู้บวชให้พึงละเว้นจากการเสพเมถุน ส่วนฆราวาสให้ยึดปฏิบัติโดยการให้ทาน ช่วยเหลือผู้อื่นตามสมควรและรักษาศีล
มงคลข้อที่ 33 การเห็นอริยสัจ
“อริยสจฺจานทสฺสน อ่านว่า อะริยะสัจจานะทัสสะนะ”
การที่ได้เห็นความจริงอันประเสริฐ 4 ประการอันเป็นมูลเหตุแห่งการเกิดทุกข์และวิธีทำให้ทุกข์หมดไป ได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธและมรรค
มงคลข้อที่ 34 การทำให้แจ้งซึ่งพระนิพพาน
“นิพฺพานสจฺฉิกิริยา จ อ่านว่า นิพพานะสัจฉิกิริยา จะ”
การทำให้เห็นแจ้งในนิพพาน หากบุคคลนั้นสามารถบำเพ็ญตบะ หมั่นประพฤติพรหมจรรย์จนสามารถเห็นแจ้งได้ถึงอริยสัจ 4 ได้ก็จะสามารถเข้าถึงพระนิพพานได้
มงคลข้อที่ 35 มีจิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม
“ผุฏฺฐสฺส โลกธมฺเมหิ จิตฺตํ ยสฺส น กมฺปต อ่านว่า ผุฏฺฐัสสะ โลกะธัมเมหิ จิตตัง ยัสสะ นะ กัมปะตะ”
การฝึกจิตใจให้ตั้งมั่น มีความหนักแน่นและมั่นคง ไม่หลงไปในลาภ ยศ และการสรรเสริญเยินยอต่าง ๆ
มงคลข้อที่ 36 มีจิตไม่เศร้าโศก
“อโสกํ อ่านว่า อะโสกัง”
ไม่มีอะไรที่จีรังยั่งยืน แม้กระทั่งร่างกายเราเช่นกัน ฉะนั้นหากคิดได้เช่นนี้จิตก็จะไม่เศร้าโศกเพราะการพลัดพรากเป็นเรื่องธรรมดาของชีวิตให้ใช้ปัญญาพิจารณาถึงความเศร้าและความอาลัยอาวรณ์
มงคลข้อที่ 37 มีจิตปราศจากกิเลส
“วิรชํ อ่านว่า วิระชัง”
การฝึกปฏิบัติตนให้ห่างไกลจากกิเลสและสิ่งที่ทำให้จิตใจเศร้าหมองเพื่อหลุดพ้นและไม่เข้าไปพัวพันอยู่กับกิเลสทั้งปวง
มงคลข้อที่ 38 มีจิตเกษม
“(เขมํ อ่านว่า เขมัง)“
จิตใจได้ละจากกิเลสทั้งปวงแล้ว ทำให้ชีวิตมีความสุขกาย สบายใจ ไม่ยินดีในวัตถุ ในภพ ในอวิชชาทั้งหลาย
มงคลชีวิต 38 ประการ จึงเป็นหลักธรรมที่เข้าถึงได้ง่ายและสามารถนำมงคล 38 ไปใช้ในชีวิตประจำวันที่อาจจะเริ่มได้จากความตั้งใจ ตั้งมั่นของตัวเราที่จะพึงศึกษาเพิ่แทำความเข้าใจแล้วนำไปปฏิบัติที่จะก่อให้เกิดประโยชน์และคอยเป็นแสงสว่างนำทางในการดำรงชีวิตได้อย่างถูกต้องและการปฏิบัติตามหลักคำสอนเหล่านี้ก็จะนำพามาซึ่งชีวิตที่มีแต่ความสุข มีแต่สิ่งที่ดี ๆ เข้ามาในชีวิต เจริญก้าวหน้า และประสบความสำเร็จทุกประการซึ่งหากใครต้องการอ่านมงคลชีวิต 38 ฉบับเต็ม หรือหนังสือธรรมมะอื่น ๆ สามารถมาหาซื้อผ่านออนไลน์ได้ที่ Shopee นอกจากนี้เรายังมีสาระดี ๆ ที่รวม 10 หนังสือสวดมนต์ที่ดีที่สุด และหนังสือในหมวดหมู่อื่น ๆ พร้อมอัปเดตเทรนด์ทุกไลฟ์สไตล์ รวมสาระดี ๆ ที่ให้คุณเพลิดเพลินกับไอเดียใหม่ๆ ได้ทุกวันที่ Shopee Blog
