แตงกวาเป็นเครื่องเคียงยอดนิยมที่เรามักพบเห็นบ่อยทั้งการนำมารับประทานคู่กับน้ำพริกชนิดต่าง ๆ และยังนิยมนำมาแนมกับอาหารจำพวกผัด อาหารจำพวกยำ รวมถึงอาหารอีสานหลาย ๆ จานก็ดูเหมือนจะขาดแตงกวาไปไม่ได้เลย และสำหรับเพื่อน ๆ ที่ชอบรับประทานแตง คราวนี้เราก็มีวิวิธีปลูกแตงกวาอินทรีย์ และวิธีปลูกแตงร้านแบบง่าย ๆ มาฝากกัน
หัวข้อต่างๆ ของบทความนี้
1. ทำความรู้จักกับแตง
แตงมีหลากหลายประเภท แต่ที่เรารู้จักกันดีก็คงหนีไม่พ้นแตงกวาที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Cucumis sativus L. และอยู่ในตระกูลเดียวกับพืชจำพวกแตงโม ฟักทอง บวบ มะระ และน้ำเต้า จัดเป็นพืชล้มลุกที่เป็นเถาเลื้อย ส่วนรากมักเป็นระบบรากที่แผ่ออกในแนวราบและแนวดิ่งอย่างหนาแน่น และรากอาจยาวได้ถึง 1 เมตร การดูแลเตรียมพื้นที่ปลูกจึงต้องดูแลเรื่องการเตรียมแปลงให้เหมาะสมด้วย
ส่วนแตงร้านนั้นมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Cucumis sativus L. จัดอยู่ในตระกูลเดียวกับ แตงโม ฟักทอง บวบ มะระ และน้ำเต้า และยังเป็นญาติใกล้ชิดกับแตงกวาจนหลายคนอาจนึกสงสัยในบางครั้งว่าแตงร้านกับแตงกวานั้นแตกต่างกันอย่างไร
ที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดคือขนาด ผลของแตงกวาจะมีขนาดเล็กและเปลือกบางกว่า จึงทำให้เราสามารถรับประทานแตงกวาได้ทั้งเปลือก และมีรสหวานฉ่ำน้ำ ขณะที่แตงร้านจะมีขนาดใหญ่กว่า เปลือกหนากว่า และเปลือกสีเข้มมีลายชัดเจนกว่า เนื้อนุ่ม เมล็ดใหญ่ นิยมนำไปทำแกงจืดจะให้รสดีกว่าการใช้แตงกว่าที่เป็นลูกเล็ก
ทั้งแตงร้านและแตงกว่าต่างก็เป็นพืชในตระกูลแตง เนื้อของผลจึงมีส่วนประกอบของน้ำเป็นจำนวนมากถึง 96% จึงสามารถช่วยดับกระหาย ให้ความชุ่มชื้น ช่วยกำจัดของเสียตกค้างในร่างกายได้เป็นอย่างดีและให้พลังงานต่ำ เหมาะกับการรับประทานเพื่อลดน้ำหนัก
2. ธรรมชาติของแตง
ปกติแล้วพืชตระกูลแตงจะไม่ต่างจากพืชผักตระกูลอื่นมากนักตรงที่ชอบดินที่มีความชื้นสูง แต่ต้องไม่เฉอะแฉะจนทำให้น้ำขัง เพราะปริมาณน้ำที่มากเกินไปจะเป็นสาเหตุให้ต้นและรากเน่า รวมทั้งยังเป็นสภาพที่เหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตของเชื้อโรคเช่น เชื้อรา หรือ เชื้อแบคทีเรียอีกหลายชนิด
นอกจากนี้แตงยังชอบดินที่มีฤทธิ์เป็นกรดเล็กน้อย มีค่า pH ประมาณ 5.5-6.5 และชอบสภาพอากาศที่มีอุณหภูมิประมาณ 25 องศาเซลเซียส ทั้งนี้ไม่ควรปลูกแตงในสภาพอากาศที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า 17 องศาเซลเซียส เนื่องจากจะทำให้เมล็ดไม่งอก และมีการเจริญเติบโตไม่ดี ต้นแคระแกร็น
สภาพอากาศที่เหมาะสมในการปลูกแตงคือสภาพอากาศแห้ง และมีแดตลอดทั้งวัน
3. วิธีการปลูกแตงร้าน
สำหรับวิธีการปลูกแตงร้านเริ่มตั้งแต่การเตรียมดินปลูก การปลูก การดูแลด้วยการปักค้าง การให้น้ำ และการใส่ปุ๋ย ดังนี้
การเตรียมปลูก
การเตรียมดินปลูกควรไถดินตากแดดเพื่อฆ่าเชื้อโรค จากนั้นเติมปุ๋ยคอกปุ๋ยหมักลงในดินเพื่อเติมแร่ธาตุที่จำเป็น จากนั้นปรับหน้าดินแล้วทำการยกร่องเป็นแปลงดินสำหรับเตรียมปลูก
การปลูกแตงร้านทำได้โดยการหยอดเมล็ด โดยมีระยะห่างระหว่างหลุม 70 เซนติเมตร และหยอดหลุมละ 1 – 3 เมล็ด แล้วรดน้ำให้ชุ่ม หลังจากนั้นประมาณ 3 วัน ต้นอ่อนของเมล็ดที่หยอดไว้จะเริ่มงอก
การดูแล
การปลูกต้นแตงร้านจำเป็นต้องทำค้างเพื่อให้เถาแตงไต่ โดยใช้ไม้ไผ่ยาว 2 เมตร ปักที่ทุกหลุมปลูกแล้วขึงตาข่ายเพื่อให้เถาแตงเกาะขึ้นไปได้
การให้น้ำ ในระยะแรก ๆ ควรรดน้ำเช้าเย็นเพื่อให้แตงร้านได้รับน้ำเพียงพอ และเมื่อแตงร้านออกดอกก็สามารถพิจารณาได้ตามสภาพอากาศ
การใส่ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยสูตร 13-13-21 ใส่เมื่อแตงร้านเริ่มงอกมาแล้วประมาณ 10 วัน และใส่เพิ่มทุก ๆ 10 วันเพื่อให้ต้นแตงร้านได้รับสารอาหารเพียงพอ และเมื่อต้นแตงร้านเริ่มออกดอกติดพ่นให้เริ่มพ่นปุ๋ยน้ำเพื่อเร่งการแตกแขนง ติดดอก และออกผล
ต้นแตงร้านจะเริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตได้เมื่อหลังงอกแล้ว 45 – 50 วัน โดยสามารถทยอยเลือกเก็บผลที่ได้ขนาดออกมาก่อน
4. วิธีปลูกแตงกวาอินทรีย์
วิธีปลูกแตงกวาอินทรีย์มีขั้นตอนที่เพิ่มขึ้นมาเล็กน้อยด้วยการปลูกด้วยการใช้ส่วนผสมที่มาจากธรรมชาติแทนการใช้สารเคมีและยาปราบศัตรูพืชที่เป็นอันตราต่อร่างกายของมนุษย์ ซึ่งเราสามารถมีวิธีปลูกแตงกวาอินทรีย์ได้ดังนี้
การเตรียมปลูก
เริ่มที่การเตรียมดินด้วยการไถพรวนและตากดินเพื่อกำจัดวัชพืช เชื้อโรค และแมลงที่มากับดิน แล้วปรับความเป็นกรดด่างของดินด้วยการโรยปูนขาว และเติมสารอินทรีย์ในดินด้วยปุ๋ยชีวภาพที่เตรียมขึ้นเอง
การเตรียมปุ๋ยชีวภาพทำได้โดยการใช้มูลสัตว์ รำ และปูนขาว อย่างละ 1 ส่วน มาผสมกับสารเร่งพด. 1 ซอง และกากน้ำตาล 1 กิโลกรัม เติมด้วย EM 1 ลิตร แล้วตั้งวัสดุเป็นกองสูงแล้วหมักทิ้งไว้ 7 – 10 วัน โดยกลับกองปุ๋ยทุก ๆ 2 – 3 วัน และเมื่อปุ๋ยคลายความร้อนแล้วก็สามารถนำไปใช้เป็นปุ๋ยได้ตามปกติ
เริ่มปลูกด้วยการนำเมล็พันธุ์มาหยอดลงหลุมปลูกหลุมละ 1 – 2 เมล็ด รดน้ำเช้าเย็น เมื่อพ้น 7 วันหลังหยอดเมล็ดก็เริ่มลดเหลือวันละ 1 ครั้งได้
การดูแล
หลังจากที่ต้นแตงกวามีใบแท้งอก 2 – 3 ใบ ให้เริ่มฉีดพ่นด้วยน้ำหมักชีวภาพเพื่อบำรุงต้นโดยฉีดทุก ๆ 7 – 15 วัน
เมื่อเมล็ดงอกเป็นเถายาวให้เริ่มทำค้างโดยใช้ไม้ปักเป็นหลัก เพื่อให้ต้นแตงกวายึดแล้วห้อยผลลงมาทำให้เก็บผลผลิตได้ง่าย และลูกแตงกวาตรงไม่บิดเบี้ยว
แตงกวามีอายุการเก็บเกี่ยวราว 45 – 50 วัน และเก็บต่อได้เรื่อย ๆ ยาวนานถึง 3 เดือน
และเหล่านี้ก็คือวิธีปลูกแตงที่เรานำมาฝากกันสำหรับใครที่ชื่นชอบพืชผักตระกูลแตง ไม่ว่าจะเป็นวิธีการปลูกแตงร้าน หรือวิธีปลูกแตงกวาอินทรีย์ ซึ่งวิธีการปลูกแตงกวาและวิธีปลูกแตงร้านที่นำมาฝากอาจเป็นการปลูกในสเกลที่ใหญ่ แต่หากเพื่อน ๆ ต้องการปลูกเล็ก ๆ น้อย ๆ เพื่อเก็บไว้รับประทานในครัวเรือนก็สามารถลดขนาดการทำแปลงและการใส่ปุ๋ยลงมาได้เหมือนกัน และอาจใช้รั้วเป็นค้างโดยที่ไม่จำเป็นต้องปักค้างเพิ่มเติมก็ได้
วิธีปลูกแตงไม่ยากเลยใช่มั้ยล่ะ พร้อมแล้วก็เริ่มปลูกกันเลย
สำหรับแตงกวาและแตงร้านเป็นพืชที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบเป็นจำนวนมาก ดังนั้นนอกจากที่จะทำให้เราได้เส้นใยไฟเบอร์จากพืชผักแล้วเราก็จะได้ความสดชื่นฉ่ำน้ำจากเนื้อสัมผัสของพืชผักเหล่านี้ ทั้งยังสามารถช่วยดับกระหาย ลดความร้อนในร่างกาย ทำให้ร่างกายสดชื่น และยังมีสารฟีนอลที่ทำหน้าที่ต่อต้านอนุมูลอิสระได้ด้วย จึงเป็นพืชผักอีกชนิดหนึ่งที่ควรมีติดครัววเอาไว้อย่างยิ่ง