ประโยชน์ของบอระเพ็ด สมุนไพรรสขม กินต้านโรค ชะลอวัย ช่วยให้เจริญอาหาร

บอระเพ็ดหลายคนรู้จักกันเป็นอย่างดี แต่ก็อาจจะยังไม่รู้ถึงประโยชน์และสรรพคุณในการนำมาใช้ ซึ่งในสมัยโบราณเราจะเห็นว่าคุณครูมักจะเอาไว้ให้นักเรียนอมเพื่อทำโทษ เนื่องจากชอบคุยในเวลาเรียน หรือบางครั้งก็เห็นชาวบ้านที่เลี้ยงไก่ชนมักจะฝานเอาบอระเพ็ดเป็นชิ้นคำเล็ก ๆ ป้อนให้ไก่ เป็นความชินตาที่สมัยนี้หาได้ยาก ซึ่งภายใต้ความขม บอระเพ็ดยังเป็นสมุนไพรที่ซ่อนสรรพคุณไว้มากมาย

บอระเพ็ดลักษณะเป็นอย่างไร

ต้นบอระเพ็ดเป็นพืชสมุนไพรชนิดเถาหาได้ง่ายและพบได้ทั่วไปในป่า  ต้นบอระเพ็ดจะเลื้อยพันอาศัยกับต้นไม้ชนิดอื่น เป็นลักษณะเถาใหญ่ทรงกลมยาว มีผิวที่ขรุขระเป็นปุ่ม ๆ ใบของบอระเพ็ดเป็นรูปหัวใจใบที่เรียงสลับกัน เป็นใบเดี่ยว ดอกมีสีเขียวแกมเหลืองออกเป็นช่อ จะมีผลลักษณะกลมสีเหลืองหรือสีแดง

บอระเพ็ดสด มีวิธีกินอย่างไร

1. การกินบอระเพ็ดสด ได้รับประโยชน์ของบอระเพ็ดมากที่สุด อาจฝานเป็นชิ้นบาง ๆ แล้วทานไปพร้อมกับโยเกิร์ต จะทำให้ลดความความขมลงไปได้บ้าง หรือการเคี้ยวมะเขือพวงพร้อมกับเคี้ยวบอระเพ็ด จะทำให้รับรสขมให้ลดลง
2. นำไปต้มกับน้ำสะอาดสำหรับดื่ม หากมีรสชาติที่ขมเกินไปก็จะนำไปผสมน้ำผึ้งเพื่อให้ดื่มได้ง่ายยิ่งขึ้น ใช้บรรเทาอาการต่าง ๆ เช่น อาการหวัด อาการเจ็บคอ อาการไอ ฯลฯ
3. บอระเพ็ดแช่อิ่ม เป็นวิธีรับประทานบอระเพ็ดให้ง่ายขึ้น โดยการนำบอระเพ็ดไปแช่อิ่ม จะทำให้มีรสชาติหวานขึ้นมาบ้าง

สรรพคุณของบอระเพ็ด

1. บำรุงกำลัง  โดยนำเถาบอระเพ็ดมาต้มแล้วกรองน้ำดื่ม จะช่วยบำรุงกำลังสำหรับคนที่อ่อนเพลียที่เพิ่งฟื้นจากอาการไข้หรือฟื้นตัวจากการผ่าตัด และช่วยให้เจริญอาหารได้เป็นอย่างดี เช่นเดียวกับมะระขี้นก สมุนไพรรสขมอีกชนิด
2. บอระเพ็ดสรรพคุณช่วยรักษาผดผื่นตามร่างกาย  โดยนำใบบอระเพ็ดล้างให้สะอาดนำมาขยี้แล้วถูผิวที่เป็นผื่น หรือแผลต่าง ๆ จะทำให้แผลแห้งไว ต้านการอักเสบ
3. เป็นยาอายุวัฒนะ สรรพคุณบอระเพ็ดสามารถรักษาและบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้เช่น อาการปวดเมื่อย ปวดศีรษะ รักษาโรคริดสีดวงทวาร แก้อาการร้อนใน
4. ขับเสมหะ บรรเทาอาการไอ เนื่องจากบอระเพ็ดมีฤทธิ์เย็นสามารถขับเสมหะ  บรรเทาอาการคันในคอ ซึ่งเป็นสาเหตุของอาการไอ
5. บรรเทาอาการเกิดฝี และอาการฟกซ้ำ  โดยให้ตำใบบอระเพ็ดแล้วนำไปพอกบริเวณที่เกิดฝีและรอยฟกซ้ำ จะช่วยให้ฝีแห้งเร็วขึ้นและอาการฟกซ้ำจางลง

วิธีปลูกบอระเพ็ด

สามารถปลูกได้ถึง 2 วิธี คือ 

1. การเพาะเมล็ด

จะต้องใช้เมล็ดจากผลที่สุกจัด ผลมีสีเหลืองเข้ม ยิ่งเป็นผลที่ร่วงแล้วยิ่งดี จากนั้นนำผลบอระเพ็ดมาตากแดดให้แห้ง นาน 15-20 วัน แล้วจึงนำมาปลูกต้นฤดูฝน โดยการเพาะใส่ในถุงเพาะชำหรือใช้หยอดลงดิน การปลูกด้วยเมล็ดจะได้เครือบอระเพ็ดที่ใหญ่ยาวมากกว่า 

2. การปักชำเถา

เป็นวิธีที่สะดวกรวดเร็ว ด้วยการตัดเถาบอระเพ็ดที่แก่จัด เถามีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป ตัดเถายาว 20-30 เซนติเมตร หลังจากนั้น ค่อยนำลงปักชำในถุงหรือกระถาง

บอระเพ็ดสารออกฤทธิ์ มีอะไรบ้าง

ทุกส่วนของบอระเพ็ดสามารถใช้ทำยาได้หมด รสขมนั้นมาจากสาร Picroretin เป็นหลัก ซึ่งในความขมอุดมไปด้วยสารอัลคาลอยด์ ไกลโคไซด์ กรดฟีโนลิก ที่มีสรรพคุณทางยามาก สามารถออกฤทธิ์ต้านการอักเสบ แบคทีเรีย ลดไข้ ลดน้ำตาลในเลือด ทำให้หัวใจสูบฉีดได้ดี บำรุงกำลัง ทำให้เจริญอาหาร ลดอาการร้อนในได้ดี

บอระเพ็ดดองเหล้า

เหล้าถือเป็นตัวสกัดสรรพคุณในบอระเพ็ดออกมาได้ดีที่สุด เนื่องจากสามารถฆ่าเชื้อได้ ลักษณะคล้ายกับการสกัดสารสำคัญของพืชทางเคมี โดยความเข้มข้นของเหล้าที่นิยมนำมาดองสมุนไพรนั้น  คือ  40 ดีกรี สามารถรับประทานวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น  ครั้งละ 1 แก้วเป๊ก สำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคตับ สตรีมีครรภ์ และผู้ที่แพ้สุรา ไม่ควรจะดื่ม

น้ำหมักบอระเพ็ดสรรพคุณ มีอะไรบ้าง

1. นำน้ำหมัก ให้สัตว์กินหรือใส่รวมกับน้ำดื่มของสัตว์ สรรพคุณบอระเพ็ดช่วยให้สัตว์กินอาหารได้ดี ขนเป็นมันวาว และร่างกายแข็งแรง ช่วยขับพยาธิ
2. นำน้ำหมักเทใส่รางน้ำ ช่วยแก้ท้องอืดได้ดี โดยเฉพาะสัตว์ประเภทกินหญ้า
3. น้ำหมักผสมน้ำประมาณ 20 ลิตร นำไปใช้อาบตัวสัตว์ ช่วยรักษาโรคผิวหนัง ป้องกันเหลือบยุงกัด รักษาแผลตามร่างกาย ลดกลิ่นสาบตามลำตัวได้ดี

บอระเพ็ดดองโค้ก สรรพคุณ

จากการวิจัยพบว่าเอาบอระเพ็ดมาดองกับน้ำอัดลม แล้วอ้างว่าดื่มรักษาอาการปวดตามข้อที่เกิดจากโรคเกาท์ได้นั้น เป็นแค่เพียงบรรเทาอาการปวดได้บ้าง และถ้าหากดื่มมากเกินไปจะทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย

บอระเพ็ดดองน้ำผึ้ง สรรพคุณ

ถือเป็นยาอายุวัฒนะ เชื่อกันว่าจะช่วยให้เตะปี๊บดัง ก็ต้องลองกินกัน โดยสามารถทำกินเองได้ไม่ยาก ด้วยวิธีดังนี้

1. เลือกเถาบอระเพ็ดขนาดกำลังดี หั่นเป็นท่อน ๆ พอดีคำ ลอกผิวแลเอาไส้ในออก
2. เอาแต่เนื้อแช่น้ำเกลือผสมน้ำซาวข้าวทิ้งไว้ประมาณครึ่งชั่วโมง
3. ล้างน้ำเกลือออก แล้วนำไปลวกให้ผิวนิ่ม
4. น็อกด้วยน้ำเย็นเพื่อรักษาสีสัน
5. จากนั้นผึ่งลมให้แห้ง
6. นำไปวางเรียงในขวดโหลแก้ว เทน้ำผึ้งแท้ลงไปให้ท่วม ปิดฝาให้สนิท
7. ดองทิ้งไว้ประมาณ 2-3 เดือน จึงนำมากินได้

น้ำมันบอระเพ็ดสรรพคุณ

บอระเพ็ดสรรพคุณช่วยป้องกันผมหงอกได้ผลดีเยี่ยม สูตรน้ำมันบอระเพ็ดหมักผม ดังนี้

1. บอระเพ็ดสดหั่นซอยประมาณ 3 กิโลกรัม ตำหรือบดคั้นเอาแต่น้ำ
2. นำน้ำบอระเพ็ดที่ได้มาผสมกับมะพร้าวขูดอีก 1 กิโลกรัม และคั้นให้ได้แต่น้ำ
3. หลังจากตั้งไฟอ่อนเคี่ยวในหม้อไปเรื่อย ๆ
4. นำขิงสดซอยบาง ๆ 1 กำมือ ลงไปเคี่ยวด้วยจนน้ำค่อย ๆ ระเหยเหลือแต่น้ำมัน
5. นำมากรองด้วยผ้าขาวบาง ก็จะได้น้ำมันบอระเพ็ด นำมาชโลมผมและนวดหนังศีรษะได้ โดยนวดศีรษะอย่างน้อย 15 นาที และหมักผมทิ้งไว้สักพักแล้วจึงล้างออกด้วยน้ำสะอาด

บอระเพ็ดแคปซูล

การกินบอระเพ็ดแคปซูล ถือว่าเป็นวิธีกินบอระเพ็ดแก้ โรคเบาหวานที่ง่ายที่สุด เพราะสรรพคุณบอระเพ็ดที่ได้จากความขม มีฤทธิ์ช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ ซึ่งมาจากระบวนการกระตุ้นให้มีการหลั่งอินซูลิน การกินบอระเพ็ด เป็นประจำเพื่อควบคุมโรค คงพอที่จะเป็นทางเลือกให้กับผู้ป่วยเหล่านี้ เพราะเบาหวานเป็นโรคที่ไม่หายขาด และเพื่อจะได้สะดวก และง่ายต่อการกิน จีงมีผลิตภัณฑ์แบบแคปซูลมากมาย

อันตรายของบอระเพ็ด

1. ไม่ควรรับประทานบอระเพ็ดในรูปแบบต่าง ๆ เป็นระยะเวลานาน จะทำให้ค่าเอนไซม์ในตับสูงขึ้น จะทำตับทำงานผิดปกติ
2. หญิงตั้งครรภ์และหญิงที่ให้นมบุตรห้ามใช้ จะทำให้ได้รับอันตรายจากสารบางอย่างในบอระเพ็ด
3. หากเกิดอาการ ตัวเย็น ชาปลายมือปลายเท้า ตาเหลืองให้หยุดรับประทานบอระเพ็ดทันที เพราะเป็นอาการเริ่มต้นการผิดปกติของตับ

บอระเพ็ดมีประโยชน์และสรรพคุณทั้งต่อมนุษย์และสัตว์เลี้ยง หากรู้ถึงวิธีการกินและวิธีการนำไปใช้อย่างถูกต้องก็จะทำให้ได้ผลทางยาอย่างเต็มที่ รวมไปถึงข้อห้ามต่าง ๆ ที่จำเป็นจะต้องรู้ เช่นบุคคลประเภทไหนที่ห้ามรับประทาน และปริมาณที่เหมาะสม สมุนไพรทุกชนิดล้วนเป็นยาเพื่อแก้อาหารไม่ให้ร้ายแรงไปกว่าเดิมต้องใช้และคู่กันไปกับยาแพทย์ปัจจุบัน

ข้อมูลอ้างอิง : disthai.com                    , atherbth