Moms & Kids

รู้ทันอาการตกเลือดหลังคลอดกับคุณแม่ยุคใหม่ใส่ใจสุขภาพ

PPH คือ ภาวะตกเลือดหลังคลอด (Postpartum hemorrhage) ถือเป็นหนึ่งในสาเหตุของการเสียชีวิตของหญิงตั้งครรภ์สูงสุด ซึ่งเกิดจากภาวะขาดแคลนบุคลากรที่มีประสบการณ์ในการทำคลอดและอุปกรณ์ทางการแพทย์ก็เป็นส่วนหนึ่ง รวมทั้งการไม่มียาที่จำเป็นอย่างพอเพียง รวมไปถึงการขาดแคลนเลือดหรือแม้กระทั่งขั้นตอนการดูแลรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร

ภาวะตกเลือดหลังคลอด จะเป็นภาวะของการเสียเลือดภายหลังทารกคลอดทางช่องคลอด หรือการคลอดแบบธรรมชาติมากกว่า 500 มิลลิลิตร หรือการเสียเลือดมากกว่า 1,000 มิลลิลิตร ในกรณีผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง หรือการเสียเลือดหลังทารกคลอดเกินร้อยละ1 ของน้ำหนักตัวมารดา 

สาเหตุของภาวะตกเลือดหลังคลอด 

  1. การตกเลือดหลังคลอดระยะเฉียบพลัน คือภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด สาเหตุได้แก่
  • กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวไม่ดี เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด
  • การฉีกขาดของช่องทางในการคลอด เช่น ปากมดลูก หรือช่องคลอด
  • การมีเศษรกหรือเยื่อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก
  • การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
  1. การตกเลือดหลังคลอดระยะหลัง คือ การที่มีเลือดออกตั้งแต่หลังจาก 24 ชั่วโมงไปจนถึง 12 สัปดาห์หลังคลอด สาเหตุได้แก่
  • การติดเชื้อ ซึ่งเป็นสาเหตุพบได้บ่อยที่สุด
  • การมีเศษรก หรือเยื่อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก พบเป็นได้ทั้งสาเหตุตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลันและระยะหลัง

สังเกตอาการตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง

  1. สังเกตลักษณะของน้ำคาวปลา(lochia)  แบ่งเป็น 3 ระยะ
  • ระยะที่ 1 น้ำคาวปลาจะเป็นสีแดง ภายหลังคลอดบุตร 3-4 วันแรก เรียกว่า Lochia rubra
  • ระยะที่ 2  น้ำคาวปลาจะเป็นสีแดงจาง ๆ ภายหลังคลอดบุตร 4-10 วัน เรียกว่า lochia serosa
  • ระยะที่ 3  น้ำคาวปลาจะเริ่มเป็นสีเหลือง-ขาว ภายหลังคลอดบุตร 10 วันขึ้นไป เรียกว่า Lochia alba และอาจจะมีระยะเวลานานถึง 36 วัน 

ลักษณะของน้ำคาวปลาผิดปกติจะเป็นสีแดงไม่จางและไม่เปลี่ยนสี และบางรายจะมีลักษณะเป็นลิ่มเลือด เป็นเลือดสีแดงภายหลัง 10 วันจากการคลอดบุตร ถือว่าเป็นอาการตกเลือดหลังคลอดในภายหลัง จึงควรรีบไปพบแพทย์

2. มดลูกไม่เข้าอู่ตามปกติ (Uterine Subinvolution)

มดลูกจะมีการหดรัดตัวเพื่อป้องกันการเสียเลือด และลดขนาดลงเหลือต่ำกว่าระดับสะดือเล็กน้อยโดยทันที หลังจากมีการคลอดบุตร และอาการของมดลูกไม่เข้าอู่ตามปกติมักพบว่าจะมีอาการร่วมกับการมีเลือดออก หากมีอาการดังกล่าวควรรีบไปพบแพทย์

3. มีอาการของการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก

หากมีอาการกดเจ็บบริเวณตัวมดลูกมาก ๆ ไปจนถึงอาการมีไข้หรือมีน้ำคาวปลาที่มีกลิ่นเหม็นมากจนผิดปกติ ซึ่งเกิดจากสาเหตุการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งหากมีอาการดังกล่าวก็ควรที่จะไปพบแพทย์ในทันที

ความเสี่ยงต่อการเกิดการติดเชื้อ ได้แก่

  • การผ่าตัดคลอดบุตร
  • มีประวัติมีเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคในช่องคลอดของสตรีตั้งครรภ์
  • มีประวัติน้ำเดินก่อนคลอด หรือมีภาวะติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำก่อนคลอดบุตร
  • มีภาวะทารกถ่ายขี้เทาในถุงน้ำคร่ำ
  • การได้รับยาเร่งคลอดเป็นเวลานาน
  • สตรีตั้งครรภ์ที่มีอายุน้อยกว่า 20 ปี
  • สตรีตั้งครรภ์ทารกแฝด
  • มารดามีน้ำหนักตัวมากกว่าปกติ

สตรีตั้งครรภ์ที่มีอาการผิดปกติหลังคลอดตามที่กล่าวข้างต้นควรมาพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา โดยทั่วไปสำหรับการรักษาจะเป็นการให้ยาฆ่าเชื้อ ในกรณีที่มีไข้หรือรักษาด้วยยากินแล้วอาหารยังไม่ดีขึ้น แพทย์จะมีการพิจารณาให้นอนโรงพยาบาล เพื่อให้ยาฆ่าเชื้อทางหลอดเลือดดำ

เมื่อเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอด ควรทำอย่างไร

  1. ภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลันเป็นระยะวิกฤตที่แพทย์ต้องให้ความช่วยเหลือด่วน
  • ผู้คลอดต้องสังเกตตัวเอง ว่าเลือดออกทางช่องคลอดมากจนผิดปกติ หรือมีเลือดออกเป็นลิ่ม ๆ หรือไม่
  • หากมีอาการหน้ามืด วิงเวียนคล้ายจะเป็นลมร่วมด้วย จะต้องรีบแจ้งแพทย์ หรือพยาบาลให้ทราบทันที
  1. ภาวะตกเลือดหลังจากออกจากโรงพยาบาล เมื่อมาพักฟื้นอยู่บ้านแล้ว หรือการตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง
  • หากมีการติดเชื้อในโพรงมดลูก หรือมีเศษรกค้างในโพรงมดลูก ปริมาณเลือดที่ออกอาจจะยังไม่มาก จะเป็นเลือดสด ๆ ออกมาน้อย ๆ แล้วจะเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อย ๆ กรณีให้กลับไปพบแพทย์ทันที
  • มีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น การมีไข้ มีอาการปวดท้องน้อย ปวดมดลูก โดยผู้คลอดต้องแยกภาวะเลือดออกผิดปกติกับน้ำคาวปลาหลังคลอดให้ได้
  • ใน 2 – 3 วันแรก น้ำคาวปลาจะยังมีสีแดงแต่ปริมาณจะไม่มากจนเมื่อผ่านไป 1 สัปดาห์หลังคลอด สีน้ำคาวปลาจะค่อย ๆ จางลงและจะไม่กลับมามีเลือดสีแดงสดออกมาอีก รวมทั้งจะไม่มีไข้หรือไม่มีอาการปวดท้องน้อย แบบนี้ถือว่าปกติ
  • หากมีเลือดออกหลังคลอดในระยะหลังที่ไม่ใช่น้ำคาวปลาปกติออกมาอีก ก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

การรักษาภาวะตกเลือดหลังคลอด

ภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลัน หรือภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งเป็นระยะวิกฤตที่ต้องให้ความช่วยเหลือด่วน โดยจะเกิดจากสาเหตุ เช่น

  1. หากช่องคลอดมีการฉีกขาด แพทย์จะทำการเย็บซ่อม
  2. กรณีที่มีเศษรก หรือเยื่อหุ้มเด็กคงค้างอยู่ในโพรงมดลูก จะต้องทำการขูดมดลูกใหม่
  3. หากเสียเลือดมากจะต้องทำการให้เลือด และให้สารช่วยในการแข็งตัวของเลือด
  4. ส่วนสาเหตุที่เกิดจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี ที่พบบ่อยที่สุดนั้น การรักษาประกอบด้วย การให้น้ำเกลือ การให้เลือด การให้ยาช่วยการหดรัดตัวของมดลูก การนวดคลึงมดลูก
  5. จำเป็นต้องตัดมดลูก เพื่อรักษาชีวิตแม่ หากไม่สามารถจะหยุดเลือดได้ ถึงแม้ว่าจะรักษาด้วยยาหลายขนานแล้วก็ตาม
  6. ส่วนการตกเลือดหลังจากออกจากโรงพยาบาลแล้ว
    • การติดเชื้อจากการมีเศษรกค้างในโพรงมดลูกไม่มาก เลือดที่ออกมักไม่มากเหมือนระยะหลังคลอดใหม่ๆ แพทย์จะทำการตรวจภายในและประเมินสภาพมดลูกก่อน จากนั้นจะทำการตรวจมดลูกด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง เพื่อดูว่ามีเศษรกค้างอยู่หรือไม่ หากมีค้างก็พิจารณาให้ยาปฏิชีวนะก่อน แล้วพิจารณาขูดมดลูกต่อไป
    • หากไม่มีเศษรกค้างก็จะให้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ ซึ่งให้ยากลับบ้านมารับประทาน
    • หากเลือดออกมาก อาจให้นอนโรงพยาบาล เพื่อให้น้ำเกลือ และให้เลือดร่วมด้วย

อาการแทรกซ้อนจากภาวะตกเลือดหลังคลอด

  • จะมีอาการซีด และอ่อนเพลีย
  • ไม่มีน้ำนมแม่เลี้ยงดูบุตร เนื่องจากตอนเสียเลือดจนเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำมีเลือดไปเลี้ยงสมองส่วนที่ควบคุมการสร้างน้ำนมไม่เพียงพอ
  • เกิดภาวะไตวาย เลือดไม่แข็งตัว
  • เกิดการเสียชีวิตได้

ภาวะตกเลือดหลังคลอด ก็มีโอกาสจะเกิดซ้ำอีกในครรภ์ถัดไป และจะมีโอกาสตกเลือดหลังคลอดได้มากขึ้นอีก 10 % ดังนั้นในทุก ๆ การฝากครรภ์จะต้องแจ้งแพทย์ให้ทราบ เพื่อที่แพทย์จะได้มีการเตรียมให้ป้องกันและให้คำแนะนำและดูแลเป็นกรณี ในระหว่างการฝากครรภ์ต้องรับประทานยาบำรุงครรภ์อย่างสม่ำเสมอเพื่อเป็นการสร้างเม็ดเลือดแดงสำรองในยามที่ต้องเสียเลือดหลังคลอดจะช่วยลดอาการข้างเคียงจากการตกเลือดได้

ข้อมูลอ้างอิง : โรงพยาบาลแมคคอร์มิค / พญาไท3

Shopee TH

Share
Published by
Shopee TH

Recent Posts

ห้ามพลาด! 5 วัดสายมู ฮ่องกง ที่ไปเที่ยวแล้วควรแวะไปขอพรสักครั้ง

ฮ่องกง เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวต่างประเทศที่คนไทยให้ความนิยมมาก เพราะอยู่ไม่ไกลจากไทย ใช้เวลาบินไปประมาณ 3 ชั่วโมง ก็ได้เที่ยวแล้ว โดยฮ่องกงนั้นก็มีสถานที่ที่น่าไปเที่ยวมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ดิสนีย์แลนด์ฮ่องกง อ่าววิคตอเรีย และที่สำคัญ นั่นก็คือ “วัด” ที่สายมูทั้งหลายชื่นชอบมาก…

2 days ago

ส่อง 6 น้ำตกที่สวยที่สุดในไทย พักผ่อนท่ามกลางธรรมชาติ

ท่ามกลางความวุ่นวาย หลากหลายเหตุการณ์ที่ต้องพบเจอในแต่ละวันและยิ่งเข้าสู่ซัมเมอร์ก็พาให้หัวร้อนกันได้ง่าย ๆ แต่สามารถสยบได้ด้วยการพาตัวเองออกไปที่ใหม่ ๆ เพื่อฮีลใจที่อ่อนล้าให้กลับมามีพลังอีกครั้งซึ่งในช่วงนี้ก็คงไม่มีสถานที่ไหนจะเหมาะเท่าการได้ไปเที่ยวน้ำตกสวย ๆ โอบล้อมด้วยธรรมชาติให้ได้สูดอากาศบริสุทธิ์และพักผ่อนได้อย่างเต็มที่ วันนี้เราได้รวบรวม 6 ลิสต์น้ำตกไว้ให้คุณไปเช็คอินแบบฟินสุด ๆ     ปักหมุด 6 น้ำตกที่สวยที่สุดในไทย…

2 days ago

คอเกมต้องมี! 10 จอยเกม PC แนะนํา ยี่ห้อไหนดี กดมัน เล่นสนุก ไม่เมื่อยมือ

วันนี้ Shopee ขอเอาใจเกมเมอร์กันหน่อย! ใครชอบเล่นเกมออนไลน์บนเครื่อง PC แล้วอยากจะได้จอยเกมอันใหม่ แต่ยังเลือกไม่ได้ว่าจะซื้อ จอยเกม PC แนะนํา ยี่ห้อไหนดี รองรับการใช้งานกับเกมใน Steam สำหรับเล่นเกมคอมพิวเตอร์โดยเฉพาะ ในบทความนี้เรามีทริคในการเลือกซื้อ…

4 days ago

10 น้ำยาล้างห้องน้ำ ยี่ห้อไหนดี กลิ่นหอม ขจัดคราบสกปรกได้อยู่หมัด!

ความสะอาดภายในบ้านถือว่าเป็นเรื่องที่มีความสำคัญมาก ๆ โดยเฉพาะห้องน้ำ ถ้าสกปรก มีกลิ่นเหม็น หรือมีคราบเหลือง ๆ ตามผนังหรือโถสุขภัณฑ์ ก็จะทำให้บ้านเราไม่น่าอยู่และยังกลายเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรคอีกด้วย ดังนั้น การทำความสะอาดห้องน้ำอย่างสม่ำเสมอจะช่วยการแพร่กระจายเชื้อโรคได้ แน่นอนว่าการจะล้างห้องน้ำให้สะอาดและมีกลิ่นหอมสดชื่นได้นั้นจำเป็นต้องมีผู้ช่วยสำคัญอย่าง “น้ำยาล้างห้องน้ำ” นั่นเอง ซึ่งวันนี้…

4 days ago

7 ที่เที่ยวอากาศดีที่สุดในประเทศไทย ไปสูดอากาศสดชื่นให้เต็มปอดกันเลย

ฝุ่นควันถือเป็นมลพิษอย่างหนึ่งที่พบได้เสมอในเขตเมืองที่มีคนอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น โดยฝุ่นควันนั้นมีสาเหตุมาจากหลายอย่าง ทั้งควันไฟจากการเผา เชื้อเพลิงที่เผาไหม้จากเครื่องยนต์ เศษฝุ่นจากการก่อสร้าง ที่อาจจะสร้างปัญหาทำให้ฝุ่นฟุ้งกระจายในอากาศ และคนที่อ่อนไหวต่อฝุ่นอาจจะจาม มีน้ำมูกเยอะ และอาจทำให้ร่างกายป่วยได้ง่าย ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้สุขภาพของเราไม่ค่อยดีนัก ดังนั้น การได้เปลี่ยนบรรยากาศไปท่องเที่ยวรับอากาศดีที่ต่างจังหวัดหรือจังหวัดที่อากาศดีที่สุดนั้น ก็อาจจะเป็นการช่วยให้ร่างกายได้รับอากาศสดชื่น สร้างความผ่อนคลาย และเป็นการพักผ่อนร่างกายให้พร้อมกลับมาทำงานหรือใช้ชีวิตในเมืองได้เป็นอย่างดีเลย…

4 days ago

รีวิว 10 กล้องติดหมวกกันน็อก ยี่ห้อไหนดี ภาพชัด คุณภาพคุ้มราคา

กล้องติดหมวกกันน็อก (Action Camera) เป็นกล้องติดหมวกขนาดเล็ก ๆ ติดอยู่กับหมวกกันน็อก และเป็นอีกหนึ่งไอเทมที่คนขับขี่จักรยานยนต์ควรต้องมีเลย! เพื่อช่วยเพิ่มความปลอดภัยให้ชีวิตในการขับขี่มอเตอร์ไซค์บนท้องถนนมากยิ่งขึ้น เพราะกล้องติดหมวกก็จะบันทึกวิดีโอในระหว่างการขับขี่มอเตอร์ไซค์ และเมื่อต้องประสบอุบัติเหตุ หรือบังเอิญเจอเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด เราก็สามารถนำภาพจากกล้องติดหมวกมาใช้ประโยชน์ต่อไปได้เลย วันนี้ Shopee จะมาแนะนำ…

5 days ago