ประวัติวันฮาโลวีน กับตำนานเรื่องผีหัวฟักทองของแจ็คโอแลนเทิร์น

เมื่อย่างเข้าเดือนตุลาของแต่ละปี บรรยากาศท้องฟ้าหม่น ๆ ก็มักจะทำให้เรานึกถึงเทศกาลสุดหลอนของฝั่งตะวันตกอย่างวันฮาโลวีน (Halloween) อย่างช่วยไม่ได้ ซึ่งตาม ประวัติวันฮาโลวีน และความเชื่อของชาวตะวันตกมักเชื่อว่าวันนี้จะเป็นวันที่บรรดาผีสางและดวงวิญญาณทั้งหลายต้องเดินตามไฟที่ส่องเพื่อไปสู่ประตูนรก ทำให้ผู้คนต่างออกมาแต่งชุดแฟนซีเป็นผีนานาชนิดออกมาเดินตามถนน และตกแต่งสถานที่ด้วยโคมไฟฟักทองสลักชวนหลอน อันเป็นการสร้างบรรยากาศของเทศกาลนี้ให้คึกคักมากยิ่งขึ้น  

แต่ ประวัติวันฮาโลวีน ที่เป็นต้นกำเนิดของฟักทองอันเป็นสัญลักษณ์ของวัน Halloween นั้นมาจากไหน ทำไมต้องมีเจ้าหัวฟักทองเหล่านี้ร่วมเทศกาลวันฮาโลวีน เราจะมาหาคำตอบนี้ด้วยประวัติและตำนานวันฮาโลวีนนี้ด้วยกัน

cr: freepik

ประวัติวันฮาโลวีน จากจุดเริ่มต้นของแจ็ค โอแลนเทิร์น

ว่ากันว่าประวัติวันฮาโลวีนนั้นมีจุดเริ่มต้นมาจากเรื่องเล่าของชาวไอร์แลนด์ที่กล่าวถึง แจ็ก โอแลนเทิร์น (Jack O’lantern ) ชาวนาจอมเจ้าเล่ห์ที่หาญกล้าต่อกรกับซาตานจนต้องคำสาป 

ตามตำนานวันฮาโลวีนเล่าว่าในอดีตซาตานจะออกตระเวนขอพืชผลจากชาวไร่ชาวนา ด้วยความน่ากลัวและความโหดเหี้ยมของซาตาน บรรดาชาวนาจึงยอมยกพืชผลที่ปลูกไว้ให้อย่างว่าง่าย เพราะกลัวว่าตนเองนั้นจะโดนคำสาปของซาตาน แต่แจ็ค โอแลนเทิร์นไม่กลัว เขาไม่เคยส่งพืชผลให้กับซาตานเลยแม้แต่ชิ้นเดียว เมื่อการขู่เข็ญของซาตานนั้นไม่ได้ผล ซาตานจึงมาแสดงตนให้แจ็กได้เห็นแต่ก็ถูกเล่ห์กลของแจ็คจัดการอย่างอยู่หมัด

ในคืนหนึ่งที่ออกไปดื่มสังสรรค์ แจ็คแสร้งทำเป็นไม่อยากที่จะควักเงินเพื่อจ่ายค่าเครื่องดื่มและวางอุบายตกลงให้ซาตานแปลงกายเป็นเหรียญเงิน แล้วแจ็คจะนำเหรียญนั้นจ่ายให้กับเจ้าของร้าน และหลังจากที่หลอกล่อเจ้าของร้านได้แล้วซาตานค่อยแปลงร่างกลับดังเดิม ซึ่งซาตานก็ตกลงที่จะทำตามแผนนั้น แต่เมื่อซาตานได้แปลงร่างกลายเป็นเหรียญแล้วแจ็คกลับทรยศซาตานด้วยการนำไม้กางเขนผูกกับร่างของซาตานที่เป็นเหรียญเพื่อไม่ให้ซานตาสามารถแปลงกลับร่างดังเดิมได้

หลังจากนั้นไม่นานแจ็คมีโอกาสได้พบซาตานอีกครั้งหนึ่งที่ใต้ต้นแอปเปิ้ล ด้วยความเจ้าเล่ห์และไม่เกรงกลัวต่อซาตาน ทำให้แจ็คเกิดอุบายและเอ่ยปากท้าทายในความสามารถของซาตาน ว่าซาตานนั้นเก่งพอทีจะเก็บผลแอปเปิ้ลที่อยู่บนสุดของต้นได้หรือไม่ ด้วยความโมโหซาตานจึงรีบปีนขึ้นต้นแอปเปิ้ลเพื่อแสดงให้แจ็กเห็นถึงความเก่งกาจของตน แจ็คก็ได้นำสร้อยคอที่มีไม้กางเขนพันรอบต้นแอปเปิ้ลไว้ ทำให้ซาตานเสียท่าให้กับความเจ้าเล่ห์ของแจ็คอีกครั้ง และไม่สามารถลงจากต้นแอปเปิ้ลได้ 

แจ็คจึงยื่นข้อเสนอว่าตนนั้นจะยอมปล่อยซาตานไป แต่ซาตานจะต้องรับคำสัญญาว่า เมื่อวันใดที่เขาตายจะต้องไม่นำดวงวิญญาณของเขาไปยังขุมนรก

cr: freepik

ตำนานวันฮาโลวีน กับผีหัวฟักทอง

แจ็คทำสำเร็จเพราะเมื่อถึงวันที่เขาตายลง ซาตานรักษาสัญญาตามคำที่กล่าวไว้ว่าจะไม่รับวิญญาณของเขาลงนรก แต่ด้วยความชั่วของเขาเองทำให้เขานั้นก็ไม่สามารถขึ้นสวรรค์ได้เช่นกัน ทำให้ดวงวิญญาณของแจ็คต้องร่องลอยอยู่ในโลกมนุษย์ ด้วยความสงสารที่ซาตานจึงมอบไฟหนึ่งดวงให้กับแจ็คเพื่อส่องนำทางให้เขาในเวลากลางคืน ท่ามกลางลมที่พัดแรงทำให้แจ็คต้องขุดหัวผักกาดมาบังลมเพื่อไม่ให้ไฟดวงน้อย ๆ ของเขาดับ

ชาวบ้านที่พบเห็นดวงวิญญาณของแจ็คอยู่บ่อยครั้งจึงเกิดความสงสารเลยนำขูดหัวผักกาดแล้วนำตะเกียงใส่เข้าไปเพื่อนำทางให้กับวิญญาณเร่ร่อนของแจ็คและผีตนอื่น ๆ จนกลายเป็นธรรมเนียมที่เกิดขึ้นในวัน Halloween มาถึงช่วงหนึ่งที่หัวผักกาดนั้นขาดตลาดทำให้เกิดการดัดแปลงและเปลี่ยนมาใช้ฟักทองแทน ทำให้ในวันฮาโลวีนเรามักจะพบกับตะเกียงหัวฟักทองในทุกที่

cr: freepik

วันฮาโลวีน กับการแต่งชุดแฟนซีเป็นผี

สำหรับประวัติวันฮาโลวีนของคนพื้นเมืองอังกฤษนั้นก็มีตำนานวันฮาโลวีนที่ต่างออกไป โดยเชื่อว่าทุกวันที่ 31 ตุลาคมของทุกปีจะเป็นช่วงเวลาที่ประตูนรกเปิด ซึ่งแม้จะเป็นเวลาเพียงเสี้ยววินาที เหล่าบรรดาวิญญาณร้ายก็จะพยายามหาทางเข้าสิงมนุษย์ และวิธีการที่จะหลีกเลี่ยงการถูกเข้าสิงนี้ได้ก็คือ การปลอมตัวว่าเป็นพวกเดียวกัน

ด้วยตำนานวันฮาโลวีนนี้ทำให้คนต้องลุกขึ้นมาแต่งตัวเป็นผี หรือแต่งหลอนให้ได้น่ากลัวแบบสุด ๆ กันในวันที่ 31 ตุลาคมของทุกปี และปิดไฟทุกดวงในบ้านให้มืดสนิท เพื่อปิดบังร่องรอยของมนุษย์ให้หมดนั้นเอง

สำหรับการแต่งชุดแฟนซีเป็นผี ก็ยังมีธรรมเนียมความเชื่ออีกสำหรับเด็ก ๆ ที่จะแต่งตัวแฟนซีเป็นผีออกเคาะประตูบ้านเรือนต่าง ๆ ในยามค่ำคืน และหากเจ้าของบ้านเปิดประตูต้อนรับก็จะมีการทักทายด้วยประโยคที่ว่า “Trick or Treat” ที่หมายถึง จะเลี้ยง หรือ ให้หลอก ซึ่งมักจะเป็นเหมือนการข่มขู่กลาย ๆ ว่าจะส่งลูกกวาดมาแต่โดยดี หรือว่าจะให้หลอก แต่เมื่อทำโดยเด็ก ๆ ก็มักจะเป็นความน่ารักน่าชังเสียมากกว่า ซึ่งเจ้าของบ้านบ้างคนก็อาจทิ้งขนมหรือลูกกวาดเอาไว้ที่หน้าบ้านในวันฮาโลวีนเพื่อการนี้ด้วย

และเหล่านี้ก็คือประวัติวันฮาโลวีนที่เล่าสืบต่อกันมา และตำนานวันฮาโลวีนที่มีธรรมเนียมปฏิบัติต่าง ๆ  รวมถึงนิทานและเรื่องเล่าของผีแจ็ค โอแลนเทิร์น ที่กลายมาเป็นเรื่องราวขนหัวลุกที่เล่าขานกันมาหลายยุคหลายสมัยตามแต่ละความเชื่อของคน ซึ่งสำหรับคุณพ่อคุณแม่ก็สามารถเลือกนำไปเล่าเป็นนิทานสำหรับเด็ก หรือเราอาจจะเริ่มวางแผนฉลองเทศกาลฮาโลวีนกับเพื่อนและครอบครัวด้วยการเตรียมแฟชั่นไอเดียชุดฮาโลวีนหลอน ๆ หรือ ไอเดียแต่งหน้าฮาโลวีน สวย ๆ เอาไว้ตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยที่ไม่ลืมเตรียมพร็อพจำเป็นอย่างตะเกียงหัวฟักทองและลูกกวาดขนมหวานเอาไว้ เพื่อเป็นการสร้างบรรยากาศและเติมความสนุกสนานให้กับวันฮาโลวีน ในปีนี้