ผักโขม ผักชนิดหนึ่งที่เรามักจะเห็นเป็นส่วนประกอบในอาหารตะวันตกมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาหารจำพวกพาสต้าหรือผักโขมอบชีส ก็ล้วนเป็นเมนูที่ผู้คนชื่นชอบทั้งสิ้น แต่ไม่เพียงแค่กินอร่อยเท่านั้นเพราะผักใบเขียวอย่างผักโขมยังอุดมด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายหลากหลายชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา ซึ่งจำเป็นมากสำหรับผู้ที่ต้องอยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์หรือจอโทรศัทพ์นาน ๆ และคราวนี้เราจะพาไปทำความรู้จักผักโขมหลากชนิด รวมถึงเมนูทำง่ายรับประทานอร่อยให้เพื่อน ๆ ได้ลองไปทำกัน
หัวข้อต่างๆ ของบทความนี้
ผักโขม ภาษาอังกฤษเรียกว่า Amaranth หรือ Amaranth green แต่ใครหลายคนอาจคุ้นเคยชื่อภาษาอังกฤษของผักโขมที่ว่า spinach ซึ่งนั่นก็คือชื่อของผักโขมหนึ่งในสายพันธุ์ผักโขมกว่า 70 สายพันธุ์ทั่วโลก
ผักโขมมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Amaranthus lividus Linn. และมีชื่อเรียกในภาษาไทยที่แตกต่างไปตามแต่ละท้องถิ่น เช่น ผักขม ผักโหม ผักหม กะเหม่อลอเดอ ฯลฯ ซึ่งผักโขมที่คนไทยคุ้นเคยและใช้รับประทานกันในทุกวันนี้เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กระจายไปในประเทศไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย ลาว กัมพูชา โดยมีลักษณะเป็นวัชพืชที่พบเห็นได้ทั่วไปตามแปลงเกษตร รวมถึงพื้นที่รกร้างริมทาง คนไทยนิยมนำยอดและใบมาปรุงอาหารจำพวกแกงจืด ผัดไข่ ผัดน้ำมันหอย หรือนำไปลวกจิ้มน้ำพริกก็มี
ผักโขมเป็นพืชล้มลุกปีเดียว มีอายุสั้น ลำต้นอวบน้ำ มีใบเดี่ยวแบบเรียงสลับ ใบมีลักษณะคล้ายสามเหลี่ยมหัวกลับ ปลายใบค่อนข้างแหลมกว่าโคนใบ ต้นสูงได้ถึง 80 เซนติเมตร ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด นิยมนำใบหรือยอดมารับประทาน ผักโขมบางชนิดยังสามารถรับประทานได้ทั้งต้น
จริงอยู่ที่ผักโขมนั้นมีอยู่มากมายหลากสายพันธุ์ แต่สายพันธุ์ที่เราคุ้นเคยและนิยมนำมารับประทานนั้นมีอยู่ไม่กี่อย่างสายพันธุ์
(ว. Amaranthus tricolor L.) หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Red amaranth เป็นผักโขมที่มีลักษณะโดดเด่นที่สุดด้วยใบสีม่วงเข้มจนเกือบแดง ทำให้ปกติแล้วผักโขมแดงมักถูกใช้ในการเป็นไม้ประดับ แต่เนื่องจากคุณค่าทางอาหารจากแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ที่มีอยู่ในพืชสีแดง ซึ่งสารตัวนี้เป็นสารต้านอนุมูลอิสระเช่นเดียวกับแครอท ที่ช่วยลดการตกตะกอนของเกล็ดเลือด ทำให้ผักโขมแดงสามารถป้องกันโลกที่เกี่ยวข้องกับหลอดเลือดและหัวใจได้ด้วย
(ว. Amaranthus viridis L.) หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Slender amaranth, Green amaranthus viridis จัดเป็นพืชล้มลุกประเภทวัชพืช พบได้ทั่วไปในประเทศไทย เป็นไม้พุ่มสูงประมาณ 15-60 เซนติเมตร มีต้นและใบเขียวตลอด ลำต้นเป็นเหลี่ยมมน มีขนอ่อน ๆ ขึ้นอยู่ประปราย ผิวใบเกลี้ยง นิยมนำเฉพาะยอดอ่อนไปลวกจิ้มน้ำพริก
(ว. Amaranthus spinosus L.) หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Spiny amaranth, Spiny pigweed เป็นพืชล้มลุกประเภทวัชพืชเช่นกัน มีอายุสั้น มีลักษณะคล้ายผักโขมหัด แต่ลำต้นจะมีผิวเรียบเป็นร่องตามความยาวของลำต้น และมีความสูงมากกว่าผักโขมหัด โดยมีความสูงเฉลี่ยได้ถึง 1 เมตรทีเดียว นิยมนำใบ ยอดอ่อน ดอก และลำต้นที่ลอกเปลือกไปประกอบอาหารพวกเกงจืด ผัด หรือลวกรับประทานกับน้ำพริก
(ว. Amaranthus dubius) หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Chinese Spinach คือ พืชล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุสั้นเพียงปีเดียว มีลำต้นเดี่ยว ทรงพุ่มเตี้ยแตกกิ่งก้านสาขา มีก้านใบยาว ใบทรงรีโคนใบกว้างปลายแหลม มีกลิ่นเหม็นเขียว คนจีนอาจรู้จักกันดีในชื่อผักชุนฉ่ายที่นิยมนำใบมาต้มจืดกระดูกหมู หรือทำต้มจับฉ่ายก็ได้เช่นกัน
(ว. Spinacia oleracea) หรือที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า Spinach คือ ผักชนิดหนึ่งที่มีความเข้าใจผิดว่าเป็นผักโขมสกุล Amaranthus ที่เป็นกลุ่มเดียวกับพืชจำพวกบานไม่รู้โรย แต่ผักโขมฝรั่งหรือ Spinach นั้นอยู่ในสกุล Spinacia ซึ่งเป็นคนละกลุ่มกับผักโขมอย่างสิ้นเชิง แต่เราก็นิยมเรียก Spinach ว่าผักโขมไปแล้ว สำหรับพืชชนิดนี้มีถิ่นกำเนิดในเอเชียกลาง เป็นพืชล้มลุก ต้นสูงได้ถึง 30 เซนติเมตร รูปใบกลมรี นิยมนำใบมารับประทานเป็นอาหาร
ผักโขมมีสรรพคุณทางยาในการแก้โลหิตเป็นพิษ ทั้งสรรพคุณของรากผักโขมยังสามารถนำมาต้มน้ำดื่มใช้ดับพิษร้อน แก้ไข้ แก้ไอ ขับปัสสาวะ ขับเสมหะ ส่วนใบใช้ขยำนำมาพอกรักษาฝีหนองแผลพุพองได้ นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ผักโขมที่รู้จักกันดีคือ
ด้วยคุณประโยชน์มากมายขนาดนี้ การรับประทานผักโขมก็ยังคงต้องใช้ความระมัดระวัง เนื่องจากผักโขมมีสารมีสารออกซาเลต (Oxalate) อยู่มาก จึงไม่ควรกินสดในปริมาณมาก เพราะสารตัวนี้จะไปขัดขวางการดูดซึมแคลเซียมกระดูก ซึ่งนอกจากจะยับยั้งการเสริมสร้างกระดูกและฟันแล้ว ยังอาจเป็นสาเหตุให้เกิดนิ่วในปัสสาวะได้ด้วย แต่การนำผักโขมไปผ่านการปรุงด้วยความร้อนก่อนจะสามารถลดสารออกซาเลตได้มากถึง 80% ดังนั้นแม้ผักโขมจะเป็นอาหารที่ให้คุณค่ามาก แต่ก็ต้องรับประทานในปริมาณที่เหมาะสมด้วย
จบไปแล้วกับสารพัดสิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับผักโขม ผักใบเขียวมากคุณประโยชน์ที่คนไทยนิยมรับประทาน และอย่างที่ได้ทราบกันว่าผักโขมนั้นมีอยู่หลากหลายชนิด แต่ละชนิดก็มีรสชาติและคุณค่าทางอาหารแตกต่างกันไป ต่อไปนี้เราก็สามารถเลือกรับประทานและแยกแยะผักโขมแต่ละประเภทได้ โดยไม่ต้องเข้าใจผิดอีกต่อไปแล้ว
แหล่งข้อมูล : disthai, allkaset, thai-thaifood, veggiepedia.greenery
Feature Image credit : pixabay
แนะนำหม้ออบลมร้อน แบบไหนดี สำหรับคนชอบทำอาหารในบ้าน พร้อมแนะนำรุ่นยอดนิยม ทั้งราคาน่าซื้อ ดีไซน์สวย และฟังก์ชันครบ
รู้จัก Soft Power พลังที่ขับเคลื่อนประเทศผ่านวัฒนธรรม แฟชั่น อาหาร และความคิดสร้างสรรค์ พร้อมยกตัวอย่าง Soft Power ของไทยที่กำลังสร้างชื่อบนเวทีโลก
รวมคำอวยพรวันเกิดผู้ใหญ่ ทั้งภาษาไทยและอังกฤษกว่า 200 แบบ ใช้ได้กับเจ้านาย ลูกค้า หรือญาติผู้ใหญ่ พร้อมตัวอย่างคำพูดสุภาพและมารยาทที่ควรรู้
แนะนำเตาแม่เหล็กไฟฟ้าคุณภาพดี เปรียบเทียบข้อดี–ข้อเสียของแต่ละรุ่น เช่น Philips, Electrolux, Midea และ Tefal พร้อมรีวิวสั้น ๆ ให้ตัดสินใจง่ายขึ้น
รวมเตาแก๊สยี่ห้อไหนดีจากหลายแบรนด์ ทั้งเตาแก๊สหัวเดียว เตาแก๊ส 2 หัว ยี่ห้อไหนดี และตอบคำถาม เตาแก๊ส mex ดีไหม มาดูกันว่ารุ่นไหนจะเหมาะครัวของบ้านคุณ
รวมไอเดียของฝากจากเวียดนาม ทั้งของกิน ของใช้ และของตกแต่งบ้าน อาทิ กาแฟเวียดนาม หมวกทรงกรวย หรือโคมไฟฮอยอัน ก็มีครบในลิสต์เดียว ซื้อกลับได้ทุกทริป