Special Occasion

23 ตุลาคม วันปิยมหาราช และพระราชกรณียกิจ ร.5 ที่สำคัญต่อชาติไทย

วันปิยมหาราช (Chulalongkorn Day) ตรงกับวันที่ 23 ตุลาคมของทุกปี เป็นวันคล้ายวันสวรรคตของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) เพื่อเป็นการเชิดชูและรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ความสำคัญของวันปิยมหาราช

นอกจากวันปิยมหาราชจะเป็นวันหยุดราชการประจำปีแล้ว วันปิยมหาราชยังเป็นวันที่เหล่าพสกนิกรชาวไทยนำดอกไม้ธูปเทียนพวงมาลาไปถวายบังคมต่อพระบรมราชานุสรณ์ขององค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวหรือพระปิยมหาราช ณ พระบรมรูปทรงม้าซึ่งตั้งอยู่ที่หน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม และทำบุญตักบาตรอุทิศเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ความเป็นมาของวันปิยมหาราช

วันปิยมหาราช ชื่อนี้มาจากพระสมัญญานามของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ว่า “สมเด็จพระปิยมหาราช” ซึ่งมีความหมายว่า พระมหากษัตริย์ที่ทรงเป็นที่รักยิ่งของปวงชน และเนื่องในวโรกาสที่ทรงครองราชย์ครบ 40 พรรษา ในปีพ.ศ. 2451 ประชาชนได้ร่วมกันสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ถวายพร้อมกับพระสมัญญานาม

ต่อมาในวัน 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 พระปิยมหาราชทรงประชวรด้วยโรคพระวักกะ (ไต) ได้เสร็จสวรรคคต ณ พระที่นั่งอัมพรสถานพระราชวังดุสิต ครั้งนั้นเป็นที่เศร้าเสียใจของประชาชนชาวไทยอย่างยิ่ง หลังจากนั้นในสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทางราชการได้ประกาศให้ทุกวันที่ 23 ตุลาคมของทุกปี เป็น “วันปิยมหาราช”

พระราชประวัติรัชกาลที่ 5

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันอังคาร แรม 3 ค่ำ เดือน 10 ปีฉลู ตรงกับวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2396 เป็นพระราชโอรสองค์ที่สี่ในพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ประสูติแต่สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี (พระนางเจ้าฟ้ารำเพยภมราภิรมย์) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระนามเดิมว่า “สมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์” ซึ่งคำว่า “จุฬาลงกรณ์” นั้นแปลว่า เครื่องประดับผม อันหมายถึง “พระเกี้ยว” ที่มีรูปเป็นส่วนยอดของพระมหามงกุฎหรือยอดชฎา เมื่อพระชนมายุได้ ๙ พรรษา ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น “กรมหมื่นพิฆเนศวรสุรลังกาศ” ต่อมาเมื่อพระชนมายุได้ ๑๓ พรรษา ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น “กรมขุนพินิตประชานาถ”

พระราชประวัติรัชกาลที่ 5 เกี่ยวกับพระขนิษฐาและพระอนุชา

1. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์

2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงศ์

3. สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

พระราชประวัติรัชกาลที่ 5 ด้านการศึกษา

ในด้านการศึกษา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เริ่มทรงอักษรภาษาไทย ภาษาเขมร รวมถึงโบราณราชประเพณีในสำนักพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวรเสรฐสุดาหลังจากนั้นได้ทรงศึกษาต่อในสำนักเจ้านายและขุนนางอื่น ๆ ในด้านภาษาบาลี วิชาปืนไฟ มวยปล้ำ กระบี่กระบอง คชกรรม อัศวกรรม นอกจากนี้ยังมีวิชารัฐประศาสนศาสตร์ราชประเพณี และโบราณคดี ได้ทรงร่ำเรียนจากสมเด็จพระราชบิดา

นอกจากนี้สมเด็จพระบิดาของพระองค์ได้เล็งเห็นความสำคัญขององค์ความรู้อื่น ๆ ที่ยังไม่มีในภาษาไทย จึงได้ทรงจ้างครูชาวอังกฤษมาสอนภาษาอังกฤษให้แก่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวอีกด้วย ทำให้หลังจากการขึ้นครองราชย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นกษัตริย์พระองค์แรกที่สามารถตรัสภาษาอังกฤษได้เป็นอย่างดี

พระราชประวัติรัชกาลที่ 5 การผนวช

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (สมเด็จพระปิยมหาราช) มีพระชนมายุครบ 20 พรรษา จึงผนวชเป็นพระภิกษุในวันที่ 15 กันยายน พ.ศ.2416 ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และเสด็จไปประทับที่วัดบวรนิเวศวิหารเป็นเวลา 15 วันแล้วจึงทรงลาสิกขา

พระราชพิธีบรมราชาภิเษก

ในสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีพระราชพิธีบรมราชาภิเษกถึง 2 ครั้งด้วยกัน

พระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งที่ 1 เกิดขึ้นหลังจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตจากไข้ป่าขณะเสด็จออกทอดพระเนตรปรากฎการณ์สุริยุปราคา เมื่อสิ้นแผ่นดินรัชกาลที่ 4 ในที่ประชุมได้ลงมติเอกฉันท์ที่ทูลเชิญพระองค์ขึ้นครองราชย์ต่อจากพระบิดา ในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ.2411 ในขณะนั้นมีพระชนมายุเพียง 15 พรรษา ดังนั้นจึงได้แต่งตั้งสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ จนกว่าพระองค์จะมีพระชนมายุครบ 20 พรรษา โดยได้รับการเฉลิมพระปรมาภิไธยว่า

“พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ฯ พระจุฬาลงกรณ์เกล้าเจ้าอยู่หัว”

พระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งที่ 2 หลังจากทรงลาสิขาแล้ว ได้มีการจัดพระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งที่ 2 ขึ้น เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2416 โดยได้รับการเฉลิมพระปรมาภิไธยในครั้งนี้ว่า

“พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ฯ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว”

พระราชกรณียกิจ ร.5

ตลอดรัชสมัยของสมเด็จพระปิยมหาราช พระองค์ได้ทรงทำนุบำรุงประเทศด้วยพระปรีชาสามารถและสายพระเนตรอันยาวไกล ได้สร้างการเปลี่ยนแปลงสำคัญหลายครั้งแก่ประเทศ ทำให้ประเทศไทยก้าวหน้าอย่างรอบด้าน

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านการเลิกทาส

พระราชกรณียกิจ ร.5 ที่สำคัญอย่างแรกคือ การประกาศเลิกทาส ด้วยพระเมตตาของพระองค์ที่เห็นเหล่าทาสถูกนายเงินกดขี่ข่มเหง ทำงานหนัก และถูกลงโทษอย่างทารุณ พระองค์ทรงเห็นว่าไม่ยุติธรรมและเล็งเห็นว่าทาสเป็นเครื่องถ่วงความเจริญของชาติ ในปีพ.ศ. 2411 ได้ทรงตราพระราชบัญญัติลดทาส จนถึงปีพ.ศ. 2448 จึงทรงตราพระราชบัญญัติเลิกทาส

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านปฏิรูประบบราชการ

ในปีพ.ศ.2431 สมเด็จพระปิยมหาราชได้ทรงให้ยกเลิกระบบจตุสดมภ์ที่ปกครองแบบเวียง วัง คลัง นา เพื่อให้หน้าที่รับผิดชอบไม่ซ้ำซ้อนและมีมาตรฐานเดียวกัน รวมถึงทดลองทำงานเป็นเวลาเหมือนประเทศตะวันตกคือ 8.30 – 16.00 น. ต่อมาในปีพ.ศ. 2435 ได้มีการขยายจากกรมเป็นกระทรวงทั้งสิ้น 12 กระทรวง เพื่อให้การทำงานชัดเจนมากขึ้น

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านการศึกษา

หลังจากการประกาศเลิกทาส พระราชกรณียกิจ ร.5 ที่สำคัญตามมาคือด้านการศึกษา หลังจากที่ประชาชนเป็นไทมากขึ้น แต่ยังขาดความรู้ พระองค์ได้เปิดโอกาสให้ประชาชนทั่วไปเรียนหนังสือได้ และได้ตั้งโรงเรียนสามัญชนแห่งแรกของไทยชื่อว่า “โรงเรียนวัดมหรรณพาราม” รวมถึงมีการออกพระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ ให้คนไทยในสมัยนั้นเรียนหนังสืออย่างน้อย 3 ปี และให้วัดเป็นสถานที่เรียนหนังสือ

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านการปฏิรูประบบการเงินและคลัง

ในสมัยของสมเด็จพระปิยมหาราช ได้มีพระราชกรณียกิจที่สำคัญคือ การปฏิรูประเบียบการเงินการคลัง โดยได้มีการจัดตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์ และมีการจัดระเบียบการจัดเก็บภาษีเสียใหม่เพื่อให้เกิดสมดุลในการปกครอง

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านการต่างประเทศ

อีกหนึ่งพระราชกรณียกิจ ร.5 ที่เด่นชัดเป็นที่ประจักษ์แก่คนทุกรุ่นคือ ด้านการต่างประเทศ ซึ่งในสมัยของพระองค์ เป็นยุคของการล่าอาณานิคมของชาวตะวันตก แต่ด้วยพระปรีชาสามารถของสมเด็จพระปิยมหาราช ทำให้แผ่นดินไทยไม่ตกเป็นเมืองขึ้นของชาติตะวันตก ถึงแม้จำเป็นต้องเสียแผ่นดินบางส่วนไปบ้าง

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านการโทรศัพท์

ในปีพ.ศ.2424 สมัยรัชการของพระปิยมหาราช ทางกรมกลาโหมได้เริ่มนำโทรศัพท์เข้ามาทดลองใช้ที่กรุงเทพฯ ถึงสมุทรปราการ โดยกรมโทรเลขได้รับหน้าที่ในการจัดตั้งโทรศัพท์กลางเพื่อให้ประชาชนเช่าใช้

พระราชกรณียกิจ ร.5 ด้านสาธารณูปโภค

มีการวางระบบท่อประปาครั้งแรกในเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2452 พร้อมทั้งทรงให้กักเก็บน้ำจากแม่น้ำเชียงรากและขุดคลองเพื่อส่งน้ำอีกด้วย ในด้านการคมนาคม ในหลวงรัชกาลที่ 5 ได้ทรงให้มีการเริ่มสร้างรถไฟไปนครราชสีมา และเส้นทางรถไฟสายกรุงเทพฯ – พระนครศรีอยุธยา อีกทั้งยังทรงให้สร้างสะพานและถนนอีกหลายสาย อีกทั้งยังโปรดเกล้าฯ ให้สร้างโรงพยาบาลศิริราช สร้างโรงงานไฟฟ้า และริเริ่มการไปรษณีย์

ในสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ถือเป็นยุคแห่งความเจริญรุ่งเรือง ประเทศไทยพัฒนาในหลากหลายด้าน ด้วยพระปรีชาสามารถของพระปิยมหาราช ทำให้พระองค์ทรงเป็นที่รักของประชาชนชาวไทย ทุกวันที่ 23 ตุลาคมของทุกปี จึงถือเป็น วันปิยมหาราช ที่ทุกคนจะร่วมกันรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์

อ้างอิงจาก: dmc.tv, finearts.go.th, silpa-mag.com

Feature Image credit :  pantip

Nin ST

Joined SEO team in 2023, Nin enjoyed creating lifestyle, home & living, and pets-related articles for share as she has furbabies herself - 4 fluffy British short-hair cats :)

Share
Published by
Nin ST

Recent Posts

“เข็มขัดผู้ชายแบรนด์ไหนดี?” เปิดลิสต์ 7 แบรนด์ยอดนิยมที่คุณไม่ควรมองข้าม!

เข็มขัด ไม่ได้เป็นเพียงแค่ไอเทมที่ช่วยให้กางเกงอยู่ทรง แต่ยังเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยเสริมบุคลิกภาพและบ่งบอกสไตล์ของผู้ชายได้เป็นอย่างดี การเลือกเข็มขัดที่ใช่จึงเป็นเรื่องที่ต้องใส่ใจ แต่จะเลือกอย่างไรให้เหมาะสมกับแต่ละโอกาสและสไตล์ส่วนตัว? และคำถามยอดฮิตที่ว่า "เข็มขัดผู้ชายแบรนด์ไหนดี" ที่จะตอบโจทย์ทั้งคุณภาพ ดีไซน์ และราคา? บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกเคล็ดลับการเลือกเข็มขัดผู้ชายให้เหมาะสมกับทุกไลฟ์สไตล์ พร้อมแนะนำ 7 แบรนด์ยอดนิยม ที่คัดสรรมาแล้วว่าดีจริง…

6 days ago

15 เตาแก๊สปิคนิค ยี่ห้อไหนดี? ที่คนนิยมใช้ พกพาง่าย คุ้มราคา

ใครที่สายแคมป์ปิ้ง ชอบเดินป่า ตกปลา ชอบทำกิจกรรม หรือทำร้านอาหาร หนึ่งในไอเท็มที่พลาดไม่ได้ก็คือ เตาแก๊สปิคนิค ตัวเลือกที่พกพาสะดวกในการนำไปประกอบอาหารที่ไม่ว่าจะเดินทางไปที่ไหนก็พกพาไปด้วยได้ทุกที่ทำให้เราได้ทานอาหารปรุงสด อร่อยสุดฟินกันได้ง่าย ๆ ซึ่งถ้าหากใครสนใจ วันนี้จะพาไปช้อป 15 เตาแก๊สปิคนิค ยี่ห้อไหนดี…

2 weeks ago

เช็ค 4 วิธีตั้งพระหน้ารถที่ถูกต้อง เสริมมงคลตามวันเกิด

เสริมมงคลตามวันเกิดฉบับคนมีรถที่ไม่ว่าจะซื้อมาใช้นานแล้ว หรือมือใหม่หัดขับที่ในวันนี้เรามาพร้อมวิธีตั้งพระหน้ารถที่ถูกต้อง? ให้ได้นำไปทำตามเสริมความปัง รับความเฮง แคล้วคลาดปลอดภัยทุกการเดินทางที่แนะนำตั้งแต่เหตุผลว่าทำไมควรตั้งพระหน้ารถ พระอะไรบ้างที่ได้รับความนิยมและทริคในการตั้งพระหน้ารถให้ถูกต้องของแต่ละวันเกิด ทิ้งท้ายด้วยข้อควรระวังที่จัดมาให้ครบจบที่เดียวซึ่งจะน่าสนใจขนาดไหน ไปดูกันเลย!  ส่องเหตุผลทำไมถึงควรตั้งพระหน้ารถ พร้อมแนะพระหน้ารถยอดนิยม ตามความเชื่อของคนไทยการตั้งพระหน้ารถถือเป็นการเสริมสิริมงคลและเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจให้รู้สึกเสมือนมีพระคอยคุ้มครองในยามขับขี่ คลาดแคล้วปลอดภัยจากสิ่งอันตรายต่าง ๆ และพระตั้งหน้ารถที่นิยมกันก็ได้แก่ หลวงปู่ทวด…

2 weeks ago

อยากได้ดอลลี่อายตาหวานฉ่ำ เลือก ‘ดอลลี่อาย ยี่ห้อไหนดี’ ให้เป๊ะปัง!

ในยุคที่เทรนด์แต่งหน้าแบบสาวจีนในโต่วอินมาแรงจนฉุดไม่อยู่ หนึ่งในองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยเสริมลุคให้ดูอ่อนเยาว์ น่ารัก และมีเสน่ห์ดึงดูดใจก็คือ "ดอลลี่อาย" (Dolly Eye) หรือถุงใต้ตาที่ดูอิ่มฟูเล็กน้อยนั่นเอง หลายคนคงอยากมีดอลลี่อายสวยๆ เป็นของตัวเอง แต่การจะเลือกผลิตภัณฑ์หรือวิธีที่เหมาะสมก็ไม่ใช่เรื่องง่าย ถ้าทำไม่เป็นจะยิ่งทำให้ดูตาอ่อนล้า อิดโรย หรือถึงขั้นดำเหมือนหมีแพนด้า บทความนี้เราจะพาคุณไปทำความเข้าใจถึงที่มาที่ไปของดอลลี่อาย…

2 weeks ago

ป้ายยา 10 กระติกน้ำไปโรงเรียน ยี่ห้อไหนดี ปลอดสาร BPA ตกไม่แตกทนทาน เก็บอุณหภูมิได้ดี ลายน่ารัก ถูกใจเด็ก ๆ

ใกล้จะเปิดเทอมของเด็ก ๆ กันแล้ว!!! เปิดเทอมนี้ไม่เพียงแค่ซื้อเสื้อผ้าชุดนักเรียน รองเท้านักเรียน หรือกระเป๋านักเรียนใหม่เท่านั้น ยุคนี้ต้องกระติกน้ำให้ลูกน้อยพกไปโรงเรียนด้วย เพื่อจะกระตุ้นให้เด็กๆ ดื่มน้ำตามปริมาณที่เหมาะสมเพียงพอต่อวัน โดยเฉพาะเด็กในวัยกำลังโตการดื่มน้ำให้เพียงพอจึงเป็นสิ่งสำคัญต่อสุขภาพของเด็ก และยังช่วยให้เด็ก ๆ มีสมาธิในการเรียนรู้ ลองคิดดูถ้าเด็ก ๆ…

3 weeks ago

เวียนเทียนวันไหน 2568? พร้อมไขข้อข้องใจ เวียนเทียนกี่โมง ใช้อะไรบ้าง ในวันสำคัญ

เวียนเทียนวันไหน?สำหรับพุทธศาสนิกชนหลายๆ คน การไปร่วมพิธีเวียนเทียนที่วัดในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ถือเป็นสิ่งที่ปฏิบัติกันมาอย่างคุ้นเคย ที่จะจัดขึ้นในช่วงวันสำคัญทางพุทธศาสนา เช่น วันวิสาขบูชา วันมาฆบูชา โดยเหล่าพุทธศาสนิกชนจะเดินทางไปเวียนเทียนที่วัดใกล้บ้าน ในปีนี้ เวียนเทียนวันไหน 2568 สามารถเช็กวัน และเวียนเทียนกี่โมง ใช้อะไรบ้างกี่ยวกับพิธีเวียนเทียนได้ที่นี่…

3 weeks ago