Moms & Kids

รู้ทันอาการตกเลือดหลังคลอดกับคุณแม่ยุคใหม่ใส่ใจสุขภาพ

PPH คือ ภาวะตกเลือดหลังคลอด (Postpartum hemorrhage) ถือเป็นหนึ่งในสาเหตุของการเสียชีวิตของหญิงตั้งครรภ์สูงสุด ซึ่งเกิดจากภาวะขาดแคลนบุคลากรที่มีประสบการณ์ในการทำคลอดและอุปกรณ์ทางการแพทย์ก็เป็นส่วนหนึ่ง รวมทั้งการไม่มียาที่จำเป็นอย่างพอเพียง รวมไปถึงการขาดแคลนเลือดหรือแม้กระทั่งขั้นตอนการดูแลรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร

ภาวะตกเลือดหลังคลอด จะเป็นภาวะของการเสียเลือดภายหลังทารกคลอดทางช่องคลอด หรือการคลอดแบบธรรมชาติมากกว่า 500 มิลลิลิตร หรือการเสียเลือดมากกว่า 1,000 มิลลิลิตร ในกรณีผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง หรือการเสียเลือดหลังทารกคลอดเกินร้อยละ1 ของน้ำหนักตัวมารดา 

สาเหตุของภาวะตกเลือดหลังคลอด 

  1. การตกเลือดหลังคลอดระยะเฉียบพลัน คือภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด สาเหตุได้แก่
  • กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวไม่ดี เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด
  • การฉีกขาดของช่องทางในการคลอด เช่น ปากมดลูก หรือช่องคลอด
  • การมีเศษรกหรือเยื่อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก
  • การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
  1. การตกเลือดหลังคลอดระยะหลัง คือ การที่มีเลือดออกตั้งแต่หลังจาก 24 ชั่วโมงไปจนถึง 12 สัปดาห์หลังคลอด สาเหตุได้แก่
  • การติดเชื้อ ซึ่งเป็นสาเหตุพบได้บ่อยที่สุด
  • การมีเศษรก หรือเยื่อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก พบเป็นได้ทั้งสาเหตุตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลันและระยะหลัง

สังเกตอาการตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง

  1. สังเกตลักษณะของน้ำคาวปลา(lochia)  แบ่งเป็น 3 ระยะ
  • ระยะที่ 1 น้ำคาวปลาจะเป็นสีแดง ภายหลังคลอดบุตร 3-4 วันแรก เรียกว่า Lochia rubra
  • ระยะที่ 2  น้ำคาวปลาจะเป็นสีแดงจาง ๆ ภายหลังคลอดบุตร 4-10 วัน เรียกว่า lochia serosa
  • ระยะที่ 3  น้ำคาวปลาจะเริ่มเป็นสีเหลือง-ขาว ภายหลังคลอดบุตร 10 วันขึ้นไป เรียกว่า Lochia alba และอาจจะมีระยะเวลานานถึง 36 วัน 

ลักษณะของน้ำคาวปลาผิดปกติจะเป็นสีแดงไม่จางและไม่เปลี่ยนสี และบางรายจะมีลักษณะเป็นลิ่มเลือด เป็นเลือดสีแดงภายหลัง 10 วันจากการคลอดบุตร ถือว่าเป็นอาการตกเลือดหลังคลอดในภายหลัง จึงควรรีบไปพบแพทย์

2. มดลูกไม่เข้าอู่ตามปกติ (Uterine Subinvolution)

มดลูกจะมีการหดรัดตัวเพื่อป้องกันการเสียเลือด และลดขนาดลงเหลือต่ำกว่าระดับสะดือเล็กน้อยโดยทันที หลังจากมีการคลอดบุตร และอาการของมดลูกไม่เข้าอู่ตามปกติมักพบว่าจะมีอาการร่วมกับการมีเลือดออก หากมีอาการดังกล่าวควรรีบไปพบแพทย์

3. มีอาการของการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก

หากมีอาการกดเจ็บบริเวณตัวมดลูกมาก ๆ ไปจนถึงอาการมีไข้หรือมีน้ำคาวปลาที่มีกลิ่นเหม็นมากจนผิดปกติ ซึ่งเกิดจากสาเหตุการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งหากมีอาการดังกล่าวก็ควรที่จะไปพบแพทย์ในทันที

ความเสี่ยงต่อการเกิดการติดเชื้อ ได้แก่

  • การผ่าตัดคลอดบุตร
  • มีประวัติมีเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคในช่องคลอดของสตรีตั้งครรภ์
  • มีประวัติน้ำเดินก่อนคลอด หรือมีภาวะติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำก่อนคลอดบุตร
  • มีภาวะทารกถ่ายขี้เทาในถุงน้ำคร่ำ
  • การได้รับยาเร่งคลอดเป็นเวลานาน
  • สตรีตั้งครรภ์ที่มีอายุน้อยกว่า 20 ปี
  • สตรีตั้งครรภ์ทารกแฝด
  • มารดามีน้ำหนักตัวมากกว่าปกติ

สตรีตั้งครรภ์ที่มีอาการผิดปกติหลังคลอดตามที่กล่าวข้างต้นควรมาพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา โดยทั่วไปสำหรับการรักษาจะเป็นการให้ยาฆ่าเชื้อ ในกรณีที่มีไข้หรือรักษาด้วยยากินแล้วอาหารยังไม่ดีขึ้น แพทย์จะมีการพิจารณาให้นอนโรงพยาบาล เพื่อให้ยาฆ่าเชื้อทางหลอดเลือดดำ

เมื่อเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอด ควรทำอย่างไร

  1. ภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลันเป็นระยะวิกฤตที่แพทย์ต้องให้ความช่วยเหลือด่วน
  • ผู้คลอดต้องสังเกตตัวเอง ว่าเลือดออกทางช่องคลอดมากจนผิดปกติ หรือมีเลือดออกเป็นลิ่ม ๆ หรือไม่
  • หากมีอาการหน้ามืด วิงเวียนคล้ายจะเป็นลมร่วมด้วย จะต้องรีบแจ้งแพทย์ หรือพยาบาลให้ทราบทันที
  1. ภาวะตกเลือดหลังจากออกจากโรงพยาบาล เมื่อมาพักฟื้นอยู่บ้านแล้ว หรือการตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง
  • หากมีการติดเชื้อในโพรงมดลูก หรือมีเศษรกค้างในโพรงมดลูก ปริมาณเลือดที่ออกอาจจะยังไม่มาก จะเป็นเลือดสด ๆ ออกมาน้อย ๆ แล้วจะเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อย ๆ กรณีให้กลับไปพบแพทย์ทันที
  • มีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น การมีไข้ มีอาการปวดท้องน้อย ปวดมดลูก โดยผู้คลอดต้องแยกภาวะเลือดออกผิดปกติกับน้ำคาวปลาหลังคลอดให้ได้
  • ใน 2 – 3 วันแรก น้ำคาวปลาจะยังมีสีแดงแต่ปริมาณจะไม่มากจนเมื่อผ่านไป 1 สัปดาห์หลังคลอด สีน้ำคาวปลาจะค่อย ๆ จางลงและจะไม่กลับมามีเลือดสีแดงสดออกมาอีก รวมทั้งจะไม่มีไข้หรือไม่มีอาการปวดท้องน้อย แบบนี้ถือว่าปกติ
  • หากมีเลือดออกหลังคลอดในระยะหลังที่ไม่ใช่น้ำคาวปลาปกติออกมาอีก ก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

การรักษาภาวะตกเลือดหลังคลอด

ภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลัน หรือภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งเป็นระยะวิกฤตที่ต้องให้ความช่วยเหลือด่วน โดยจะเกิดจากสาเหตุ เช่น

  1. หากช่องคลอดมีการฉีกขาด แพทย์จะทำการเย็บซ่อม
  2. กรณีที่มีเศษรก หรือเยื่อหุ้มเด็กคงค้างอยู่ในโพรงมดลูก จะต้องทำการขูดมดลูกใหม่
  3. หากเสียเลือดมากจะต้องทำการให้เลือด และให้สารช่วยในการแข็งตัวของเลือด
  4. ส่วนสาเหตุที่เกิดจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี ที่พบบ่อยที่สุดนั้น การรักษาประกอบด้วย การให้น้ำเกลือ การให้เลือด การให้ยาช่วยการหดรัดตัวของมดลูก การนวดคลึงมดลูก
  5. จำเป็นต้องตัดมดลูก เพื่อรักษาชีวิตแม่ หากไม่สามารถจะหยุดเลือดได้ ถึงแม้ว่าจะรักษาด้วยยาหลายขนานแล้วก็ตาม
  6. ส่วนการตกเลือดหลังจากออกจากโรงพยาบาลแล้ว
    • การติดเชื้อจากการมีเศษรกค้างในโพรงมดลูกไม่มาก เลือดที่ออกมักไม่มากเหมือนระยะหลังคลอดใหม่ๆ แพทย์จะทำการตรวจภายในและประเมินสภาพมดลูกก่อน จากนั้นจะทำการตรวจมดลูกด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง เพื่อดูว่ามีเศษรกค้างอยู่หรือไม่ หากมีค้างก็พิจารณาให้ยาปฏิชีวนะก่อน แล้วพิจารณาขูดมดลูกต่อไป
    • หากไม่มีเศษรกค้างก็จะให้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ ซึ่งให้ยากลับบ้านมารับประทาน
    • หากเลือดออกมาก อาจให้นอนโรงพยาบาล เพื่อให้น้ำเกลือ และให้เลือดร่วมด้วย

อาการแทรกซ้อนจากภาวะตกเลือดหลังคลอด

  • จะมีอาการซีด และอ่อนเพลีย
  • ไม่มีน้ำนมแม่เลี้ยงดูบุตร เนื่องจากตอนเสียเลือดจนเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำมีเลือดไปเลี้ยงสมองส่วนที่ควบคุมการสร้างน้ำนมไม่เพียงพอ
  • เกิดภาวะไตวาย เลือดไม่แข็งตัว
  • เกิดการเสียชีวิตได้

ภาวะตกเลือดหลังคลอด ก็มีโอกาสจะเกิดซ้ำอีกในครรภ์ถัดไป และจะมีโอกาสตกเลือดหลังคลอดได้มากขึ้นอีก 10 % ดังนั้นในทุก ๆ การฝากครรภ์จะต้องแจ้งแพทย์ให้ทราบ เพื่อที่แพทย์จะได้มีการเตรียมให้ป้องกันและให้คำแนะนำและดูแลเป็นกรณี ในระหว่างการฝากครรภ์ต้องรับประทานยาบำรุงครรภ์อย่างสม่ำเสมอเพื่อเป็นการสร้างเม็ดเลือดแดงสำรองในยามที่ต้องเสียเลือดหลังคลอดจะช่วยลดอาการข้างเคียงจากการตกเลือดได้

ข้อมูลอ้างอิง : โรงพยาบาลแมคคอร์มิค / พญาไท3

Shopee TH

Share
Published by
Shopee TH

Recent Posts

เปิดวาร์ป 10 คาเฟ่ลับ ใกล้รถไฟฟ้าสายสีเหลือง เดินทางง่าย ของกินอร่อย 

ไม่ต้องเสียเวลาหาที่จอดรถ! รวม 10 คาเฟ่ลับใกล้รถไฟฟ้าสายสีเหลือง ที่ต้องไปเช็กอิน เดินทางสะดวก ถ่ายรูปสวย สายคอนเทนต์ห้ามพลาด!

21 hours ago

ซื้อแลคโตสฟรี ยี่ห้อไหนดีที่อร่อย ราคาเป็นมิตร ต้องลอง!

ใครที่ดื่มนมแล้วรู้สึกท้องอืด ท้องเฟ้อ รู้สึกเสียดท้อง ไปจนถึงท้องเสียอาจหมายถึงคุณกำลังแพ้แลคโตสซึ่งพบได้ในนมวัวนั่นเอง แล้วจะทำอย่างไร? ให้เปลี่ยนมาดื่มนมแบบไม่มีน้ำตาลแลคโตส หรืแลคโตสฟรีแทนที่ไม่ต้องกังวลเพราะดื่มง่าย คุณประโยชน์เทียบเท่านมวัวทั่วไป ที่จะบอกเล่าว่าแลคโตสฟรี คืออะไร และหากสนใจเลือกซื้อแลคโตสฟรี ยี่ห้อไหนดี? ที่ได้ทั้งความอร่อย น้ำตาลน้อย ไขมันต่ำ…

23 hours ago

10 แว่นกรองแสงสีฟ้า ยี่ห้อไหนดี แว่นถนอมสายตา ป้องกันแสงจากจอคอม จอโทรศัพท์

ยุคดิจิทัลหลายคนต้องใช้เวลาอยู่หน้าจออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น เช่น สมาร์ตโฟน คอมพิวเตอร์ แท็บเล็ต ทีวี หรืออื่น ๆ เรียกได้ว่าจ้องหน้าคอมหรือมือถือตั้งแต่เช้าจนตอนนอนเลย ซึ่งส่งผลทำให้เกิดอาการปวดตา ตาพร่าลาย ดวงตาเมื่อยล้า หรือทำให้มีปัญหาสายตาในภายหลัง แว่นกรองแสงสีฟ้า จึงกลายเป็นอีกหนึ่งไอเทมที่ได้ความสนใจเป็นอย่างมาก…

24 hours ago

15 สิ่งของที่ห้ามเอาขึ้นเครื่องบิน สายเที่ยวเช็กให้ชัวร์ก่อนเดินทาง

สำหรับสายเที่ยว หรือคนที่ต้องเดินทางบ่อย ๆ นอกจากรู้ว่า ไอเทมของพกขึ้นเครื่องบินไฟลท์ยาวมีอะไรบ้างแล้วนั้น อีกสิ่งที่ต้องรู้และปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดเลยก็คือ การห้ามนำสิ่งของหลายอย่างขึ้นเครื่องบิน เพราะสิ่งของต้องห้ามจะไม่ได้รับอนุญาตให้นำขึ้นเครื่องด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัย ใครชอบเดินทางมาดูกันว่าของที่ห้ามเอาขึ้นเครื่องบินนั้นมีอะไรบ้าง รวมถึงของเหลวขึ้นเครื่องได้เท่าไหร่ ครีม 100 กรัม ขึ้นเครื่องได้ไหม และบุหรี่ไฟฟ้าขึ้นเครื่องได้ไหม…

2 days ago

บอกลาขนคุด ผิวไม่เรียบเนียน! 10 เครื่องเลเซอร์ขน ยี่ห้อไหนดี มั่นใจทุกสถานการณ์

ขนเยอะเกิ๊น! ต้องทำไงดีเนี่ย! เบื่อที่ต้องไปคลินิก ราคาแพงเกินไป ครั้นจะถอนเองก็ไม่ไหว หรือจะโกนก็ไม่กล้า เป็นอีกหนึ่งปัญหาที่กวนใจสาว ๆ ต้องบอกว่าเดี๋ยวนี้มีนวัตกรรมการกำจัดขนมีให้เลือกหลากหลายแบบมากขึ้น และหนึ่งในวิธีที่ได้รับความนิยมในการกำจัดขนมากที่สุดก็คือ “การเลเซอร์ขน” โดยปัจจุบันเครื่องเลเซอร์ขนมีให้เลือกหลายรูปแบบ และมีขนาดเล็ก เพื่อให้สามารถกำจัดขนเองที่บ้านได้ง่าย ๆ…

5 days ago

จัดระเบียบบ้านให้น่าอยู่ ชีวิตง่ายขึ้นด้วย 10 ไอเท็มเด็ดที่ต้องมี!

บ้าน ที่พักอาศัยที่เปรียบเสมือนเซฟโซนสำหรับหลายคน โดยเฉพาะในวันที่เหนื่อยล้าจากการทำงานได้กลับมาใช้พื้นที่เล่นกับสัตว์เลี้ยง นั่งดูทีวี หรือทานข้าวกับคนในครอบครัวซึ่งเป็นเวลาที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง แต่สิ่งหนึ่งที่จะช่วยสร้างบรรยากาศที่ดี คือบ้านที่สะอาดและเป็นระเบียบที่ในวันนี้มีทริคการจัดระเบียบบ้านมาฝาก พร้อมแนะ 10 ไอเท็มเด็ดต้องมีที่จะเข้ามาช่วยจัดห้องรก ๆ ให้น่าอยู่ มองไปทางไหนก็ฟินเฟ่อ ซึ่งจะมีวิธีไหนบ้าง และไอเท็มไหนน่าสนใจไปเริ่มกันเลย! …

6 days ago