Moms & Kids

รู้ทันอาการตกเลือดหลังคลอดกับคุณแม่ยุคใหม่ใส่ใจสุขภาพ

PPH คือ ภาวะตกเลือดหลังคลอด (Postpartum hemorrhage) ถือเป็นหนึ่งในสาเหตุของการเสียชีวิตของหญิงตั้งครรภ์สูงสุด ซึ่งเกิดจากภาวะขาดแคลนบุคลากรที่มีประสบการณ์ในการทำคลอดและอุปกรณ์ทางการแพทย์ก็เป็นส่วนหนึ่ง รวมทั้งการไม่มียาที่จำเป็นอย่างพอเพียง รวมไปถึงการขาดแคลนเลือดหรือแม้กระทั่งขั้นตอนการดูแลรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร

ภาวะตกเลือดหลังคลอด จะเป็นภาวะของการเสียเลือดภายหลังทารกคลอดทางช่องคลอด หรือการคลอดแบบธรรมชาติมากกว่า 500 มิลลิลิตร หรือการเสียเลือดมากกว่า 1,000 มิลลิลิตร ในกรณีผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง หรือการเสียเลือดหลังทารกคลอดเกินร้อยละ1 ของน้ำหนักตัวมารดา 

สาเหตุของภาวะตกเลือดหลังคลอด 

  1. การตกเลือดหลังคลอดระยะเฉียบพลัน คือภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด สาเหตุได้แก่
  • กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวไม่ดี เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด
  • การฉีกขาดของช่องทางในการคลอด เช่น ปากมดลูก หรือช่องคลอด
  • การมีเศษรกหรือเยื่อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก
  • การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
  1. การตกเลือดหลังคลอดระยะหลัง คือ การที่มีเลือดออกตั้งแต่หลังจาก 24 ชั่วโมงไปจนถึง 12 สัปดาห์หลังคลอด สาเหตุได้แก่
  • การติดเชื้อ ซึ่งเป็นสาเหตุพบได้บ่อยที่สุด
  • การมีเศษรก หรือเยื่อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก พบเป็นได้ทั้งสาเหตุตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลันและระยะหลัง

สังเกตอาการตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง

  1. สังเกตลักษณะของน้ำคาวปลา(lochia)  แบ่งเป็น 3 ระยะ
  • ระยะที่ 1 น้ำคาวปลาจะเป็นสีแดง ภายหลังคลอดบุตร 3-4 วันแรก เรียกว่า Lochia rubra
  • ระยะที่ 2  น้ำคาวปลาจะเป็นสีแดงจาง ๆ ภายหลังคลอดบุตร 4-10 วัน เรียกว่า lochia serosa
  • ระยะที่ 3  น้ำคาวปลาจะเริ่มเป็นสีเหลือง-ขาว ภายหลังคลอดบุตร 10 วันขึ้นไป เรียกว่า Lochia alba และอาจจะมีระยะเวลานานถึง 36 วัน 

ลักษณะของน้ำคาวปลาผิดปกติจะเป็นสีแดงไม่จางและไม่เปลี่ยนสี และบางรายจะมีลักษณะเป็นลิ่มเลือด เป็นเลือดสีแดงภายหลัง 10 วันจากการคลอดบุตร ถือว่าเป็นอาการตกเลือดหลังคลอดในภายหลัง จึงควรรีบไปพบแพทย์

2. มดลูกไม่เข้าอู่ตามปกติ (Uterine Subinvolution)

มดลูกจะมีการหดรัดตัวเพื่อป้องกันการเสียเลือด และลดขนาดลงเหลือต่ำกว่าระดับสะดือเล็กน้อยโดยทันที หลังจากมีการคลอดบุตร และอาการของมดลูกไม่เข้าอู่ตามปกติมักพบว่าจะมีอาการร่วมกับการมีเลือดออก หากมีอาการดังกล่าวควรรีบไปพบแพทย์

3. มีอาการของการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก

หากมีอาการกดเจ็บบริเวณตัวมดลูกมาก ๆ ไปจนถึงอาการมีไข้หรือมีน้ำคาวปลาที่มีกลิ่นเหม็นมากจนผิดปกติ ซึ่งเกิดจากสาเหตุการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งหากมีอาการดังกล่าวก็ควรที่จะไปพบแพทย์ในทันที

ความเสี่ยงต่อการเกิดการติดเชื้อ ได้แก่

  • การผ่าตัดคลอดบุตร
  • มีประวัติมีเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคในช่องคลอดของสตรีตั้งครรภ์
  • มีประวัติน้ำเดินก่อนคลอด หรือมีภาวะติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำก่อนคลอดบุตร
  • มีภาวะทารกถ่ายขี้เทาในถุงน้ำคร่ำ
  • การได้รับยาเร่งคลอดเป็นเวลานาน
  • สตรีตั้งครรภ์ที่มีอายุน้อยกว่า 20 ปี
  • สตรีตั้งครรภ์ทารกแฝด
  • มารดามีน้ำหนักตัวมากกว่าปกติ

สตรีตั้งครรภ์ที่มีอาการผิดปกติหลังคลอดตามที่กล่าวข้างต้นควรมาพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา โดยทั่วไปสำหรับการรักษาจะเป็นการให้ยาฆ่าเชื้อ ในกรณีที่มีไข้หรือรักษาด้วยยากินแล้วอาหารยังไม่ดีขึ้น แพทย์จะมีการพิจารณาให้นอนโรงพยาบาล เพื่อให้ยาฆ่าเชื้อทางหลอดเลือดดำ

เมื่อเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอด ควรทำอย่างไร

  1. ภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลันเป็นระยะวิกฤตที่แพทย์ต้องให้ความช่วยเหลือด่วน
  • ผู้คลอดต้องสังเกตตัวเอง ว่าเลือดออกทางช่องคลอดมากจนผิดปกติ หรือมีเลือดออกเป็นลิ่ม ๆ หรือไม่
  • หากมีอาการหน้ามืด วิงเวียนคล้ายจะเป็นลมร่วมด้วย จะต้องรีบแจ้งแพทย์ หรือพยาบาลให้ทราบทันที
  1. ภาวะตกเลือดหลังจากออกจากโรงพยาบาล เมื่อมาพักฟื้นอยู่บ้านแล้ว หรือการตกเลือดหลังคลอดในระยะหลัง
  • หากมีการติดเชื้อในโพรงมดลูก หรือมีเศษรกค้างในโพรงมดลูก ปริมาณเลือดที่ออกอาจจะยังไม่มาก จะเป็นเลือดสด ๆ ออกมาน้อย ๆ แล้วจะเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อย ๆ กรณีให้กลับไปพบแพทย์ทันที
  • มีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น การมีไข้ มีอาการปวดท้องน้อย ปวดมดลูก โดยผู้คลอดต้องแยกภาวะเลือดออกผิดปกติกับน้ำคาวปลาหลังคลอดให้ได้
  • ใน 2 – 3 วันแรก น้ำคาวปลาจะยังมีสีแดงแต่ปริมาณจะไม่มากจนเมื่อผ่านไป 1 สัปดาห์หลังคลอด สีน้ำคาวปลาจะค่อย ๆ จางลงและจะไม่กลับมามีเลือดสีแดงสดออกมาอีก รวมทั้งจะไม่มีไข้หรือไม่มีอาการปวดท้องน้อย แบบนี้ถือว่าปกติ
  • หากมีเลือดออกหลังคลอดในระยะหลังที่ไม่ใช่น้ำคาวปลาปกติออกมาอีก ก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

การรักษาภาวะตกเลือดหลังคลอด

ภาวะตกเลือดหลังคลอดเฉียบพลัน หรือภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งเป็นระยะวิกฤตที่ต้องให้ความช่วยเหลือด่วน โดยจะเกิดจากสาเหตุ เช่น

  1. หากช่องคลอดมีการฉีกขาด แพทย์จะทำการเย็บซ่อม
  2. กรณีที่มีเศษรก หรือเยื่อหุ้มเด็กคงค้างอยู่ในโพรงมดลูก จะต้องทำการขูดมดลูกใหม่
  3. หากเสียเลือดมากจะต้องทำการให้เลือด และให้สารช่วยในการแข็งตัวของเลือด
  4. ส่วนสาเหตุที่เกิดจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี ที่พบบ่อยที่สุดนั้น การรักษาประกอบด้วย การให้น้ำเกลือ การให้เลือด การให้ยาช่วยการหดรัดตัวของมดลูก การนวดคลึงมดลูก
  5. จำเป็นต้องตัดมดลูก เพื่อรักษาชีวิตแม่ หากไม่สามารถจะหยุดเลือดได้ ถึงแม้ว่าจะรักษาด้วยยาหลายขนานแล้วก็ตาม
  6. ส่วนการตกเลือดหลังจากออกจากโรงพยาบาลแล้ว
    • การติดเชื้อจากการมีเศษรกค้างในโพรงมดลูกไม่มาก เลือดที่ออกมักไม่มากเหมือนระยะหลังคลอดใหม่ๆ แพทย์จะทำการตรวจภายในและประเมินสภาพมดลูกก่อน จากนั้นจะทำการตรวจมดลูกด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง เพื่อดูว่ามีเศษรกค้างอยู่หรือไม่ หากมีค้างก็พิจารณาให้ยาปฏิชีวนะก่อน แล้วพิจารณาขูดมดลูกต่อไป
    • หากไม่มีเศษรกค้างก็จะให้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ ซึ่งให้ยากลับบ้านมารับประทาน
    • หากเลือดออกมาก อาจให้นอนโรงพยาบาล เพื่อให้น้ำเกลือ และให้เลือดร่วมด้วย

อาการแทรกซ้อนจากภาวะตกเลือดหลังคลอด

  • จะมีอาการซีด และอ่อนเพลีย
  • ไม่มีน้ำนมแม่เลี้ยงดูบุตร เนื่องจากตอนเสียเลือดจนเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำมีเลือดไปเลี้ยงสมองส่วนที่ควบคุมการสร้างน้ำนมไม่เพียงพอ
  • เกิดภาวะไตวาย เลือดไม่แข็งตัว
  • เกิดการเสียชีวิตได้

ภาวะตกเลือดหลังคลอด ก็มีโอกาสจะเกิดซ้ำอีกในครรภ์ถัดไป และจะมีโอกาสตกเลือดหลังคลอดได้มากขึ้นอีก 10 % ดังนั้นในทุก ๆ การฝากครรภ์จะต้องแจ้งแพทย์ให้ทราบ เพื่อที่แพทย์จะได้มีการเตรียมให้ป้องกันและให้คำแนะนำและดูแลเป็นกรณี ในระหว่างการฝากครรภ์ต้องรับประทานยาบำรุงครรภ์อย่างสม่ำเสมอเพื่อเป็นการสร้างเม็ดเลือดแดงสำรองในยามที่ต้องเสียเลือดหลังคลอดจะช่วยลดอาการข้างเคียงจากการตกเลือดได้

ข้อมูลอ้างอิง : โรงพยาบาลแมคคอร์มิค / พญาไท3

Shopee TH

Share
Published by
Shopee TH

Recent Posts

10 ข้อตรวจสภาพรถมอเตอร์ไซค์ ก่อนขับขี่ช่วงปีใหม่

มอเตอร์ไซค์เป็นยานพาหนะที่คนไทยนิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย ด้วยราคาที่จับต้องได้ สะดวกในการใช้งานในสภาพการจราจรที่ติดขัด และการบำรุงรักษาที่ง่ายกว่ารถยนต์ ทำให้มอเตอร์ไซค์กลายเป็นทางเลือกหลักของคนไทยหลายคนในการเดินทาง โดยเฉพาะในเมืองใหญ่ที่การจราจรหนาแน่น ซึ่งนอกจากการใช้งาน หมั่นตรวจเช็คน้ำมันเครื่อง และเครื่องยนต์แล้ว สิ่งหนึ่งที่เจ้าของมอเตอร์ไซค์ต้องทำทุกปี คือ การตรวจสภาพมอเตอร์ไซค์เพื่อเตรียมตัว สำหรับการต่อภาษีประจำปี เราได้รวบรวมรายละเอียด มาให้ผู้ขับขี่ได้เช็คก่อนขับขี่ช่วงปีใหม่แล้วที่นี่…

5 days ago

ราคาต่อภาษีรถยนต์ กับราคาพ.ร.บ. รถยนต์ 2568 ทั้งหมดเท่าไหร่

เริ่มต้นปีใหม่กันแล้ว นอกจากการเช็คสภาพเครื่องยนต์ น้ำมันเครื่อง การต่อภาษีรถยนต์และ พ.ร.บ. รถยนต์ ก็เป็นเรื่องที่เจ้าของรถทุกคนต้องทำทุกปีตามกฎหมาย เพื่อให้การขับขี่เป็นไปอย่างปลอดภัยและถูกต้องตามกฎ วันนี้เรารวบรวมข้อมูลทั้งหมดเกี่ยวกับการต่อภาษีและ พ.ร.บ. รถยนต์ รวมถึงเอกสาร ที่ต้องใช้และราคา สำหรับปี 2568…

1 week ago

การลงทุนไม่ยาก! สิ่งที่คุณต้องศึกษา พร้อมแอปลงทุนแนะนำ

การลงทุนอาจจะฟังดูซับซ้อนสำหรับมือใหม่ แต่หากเราทำความเข้าใจพื้นฐานและเตรียมตัวให้พร้อม ก็จะช่วยให้การลงทุนของเรามีประสิทธิภาพและมั่นคงมากขึ้น! หากคุณกำลังคิดจะเริ่มลงทุน นี่คือสิ่งที่ควรศึกษาและทำความเข้าใจให้ดี Cr: Freepik สิ่งที่ควรรู้ก่อนลงทุน 1. การตั้งเป้าหมายการลงทุน ก่อนที่จะลงทุนสิ่งแรกที่ต้องทำคือ การตั้งเป้าหมายการลงทุนให้ชัดเจน เช่น ต้องการมีเงินพอสำหรับการเกษียณเดือนละ 20,000…

1 week ago

รวมอุปกรณ์ไอที แกดเจ็ต ของจับฉลาก 500 ที่ใครได้ก็ต้องว้าว !

ช่วงใกล้ถึงเทศกาลปีใหม่ นอกจากของขวัญปีใหม่ที่ผู้คนจะมอบให้แก่กันแล้ว ยังมีของขวัญสำหรับจับฉลากที่หลายคนตามหาอีกด้วย เป็นกิจกรรมสนุก ๆ ในองค์กร บริษัท หรือแม้แต่การจัดงานปีใหม่ในครอบครัว และไอเดียของขวัญจับฉลากที่ Shopee Blog อยากจะแนะนำในปีนี้คือ อุปกรณ์ไอทีและแกดเจ็ตต่าง ๆ เพราะเป็นของที่นำมาใช้งานได้…

2 weeks ago

รีวิว 10 แผ่นแปะแก้ปวด ยี่ห้อไหนดี ลดอาการปวด กล้ามเนื้ออักเสบ หายปวดเป็นปลิดทิ้ง

อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย หนึ่งในปัญหาสุขภาพยอดฮิตของคนในยุคปัจจุบัน และไม่ว่าคุณจะทำอาชีพอะไรก็มีโอกาสปวดเมื่อยตามร่างกายได้ ก็ขึ้นอยู่ว่าจะปวดมากหรือปวดน้อย โดยสาเหตุมาจากการที่ใช้กล้ามเนื้อมัดเดิมซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน หรือที่เราเรียกกันว่าออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome) ซึ่งมักพบในกลุ่มวัยทำงาน คนเล่นกีฬา ได้รับบาดเจ็บจากการขยับผิดท่า หรือจากการที่ใช้แรงเยอะจนทำให้ปวดแขนหรือปวดหลังได้ เมื่อมีอาการปวดเมื่อยก็สามารถบรรเทาอาการปวดเบื้องต้นด้วยตัวเองได้ง่าย…

2 weeks ago

ป้ายยา 10 ขนมแมวเลียยี่ห้อไหนดี อร่อย ไม่เค็ม ดีต่อสุขภาพ ถูกใจทั้งแมวและทาสแมว!

เจ้าแมวเหมียว เป็นสัตว์เลี้ยงแสนน่ารักที่นิยมเลี้ยงกันมาก ด้วยเสน่ห์ความน่ารัก ความขี้อ้อน บวกกับขนปุย ๆ ตัวนุ่มนิ่ม เจอเมื่อไหร่ก็อดไม่ได้ที่จะเข้าไปกอดทันที นอกจากนี้ยังสร้างความเพลิดเพลิน และช่วยให้ผ่อนคลายจากความตึงเครียดได้ด้วย การเลี้ยงดูน้องแมวนอกจากให้อาหารแมวเป็นหลักแล้ว ขนมแมว ถือเป็นอาหารว่างที่น้องแมวทุกสายพันธุ์ชื่นชอบ ด้วยรสชาติที่อร่อยและมีสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพน้องแมวด้วย อีกทั้งการให้ขนมแมวยังเปรียบเสมือนเป็นการให้รางวัลแมวที่ทำตัวน่ารัก…

2 weeks ago